اثر تنش خشکی و تلقیح کودهای زیستی بر ویژگی‌های کمی و کیفی ماریتیغال (Silybum marianum L.)

خار مریم یا ماریتیغال (Silybum marianum L.) گیاهی دارویی، علفی و یک‌ساله است که برای درمان بیماری‌های کبدی استفاده می‌شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کودهای زیستی بر خصوصیات کمی و کیفی ماریتیغال‌، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل آبیاری با 50، 70 و 90 درصد ظرفیت زراعی و کرت‌های فرعی شامل تغذیه گیاه با کودهای زیستی نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس، فسفات بارور 2، میکوریزا به صورت بذر مال و عدم مصرف کود بود. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، تعداد کاپیتول در بوته، تعداد دانه در کاپیتول، وزن هزار دانه، درصد اسانس، درصد ماده آلی گیاه، درصد پرولین و درصد پروتئین دانه بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی، کود زیستی و برهمکنش آن‌ها بر کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد دانه (00/1300 گیلوگرم)، تعداد کاپیتول در بوته (00/12 عدد)، وزن هزار دانه (27/23 گرم)، درصد ماده آلی گیاه (00/95 درصد) و درصد پروتئین دانه (19/17 درصد) در تیمار 90 درصد آبیاری و کود زیستی نیتروکسین حاصل شد. حداکثر تعداد دانه در کاپیتول با 67/87 عدد به تیمار 90 درصد آبیاری و کود زیستی میکوریزا تعلق داشت. تیمار‌های 70 و 90 درصد آبیاری و کود زیستی نیتروکسین به ترتیب حداکثر و حداقل صفات درصد اسانس (72/3 درصد) و درصد پرولین (04/0 درصد) را تبیین نمودند. تعداد کاپیتول در بوته مهم‌ترین جزء تعیین‌کننده عملکرد بود. کود زیستی نیتروکسین نسبت به سایر کودها توانست تنش خشکی را بیشتر تعدیل نماید و موجب بهبود ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه ماریتیغال شود. بنابراین، به نظر می‌رسد که در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار به جای کودهای شیمیایی قابل توصیه ‌باشد.

کلیدواژه ها:

تنش کم آبی ، خارمریم ، کود زیستی ، گیاه دارویی