رسوب زدایی مخازن سدهای مخزنی، قسمت I: بررسی راه کار های عملی موجود و معرفی مدلهای عددی شبیه ساز فرآیند رسوب زدایی مخازن

امروزه رسوب گذاری و تجمع رسوب در مخازن سدها در اکثر کشورها و مناطق جهان بعنوان یک چالش مهم مطرح می شود . رسوبگذاری در مخازن مذکور به شکلهائی اعم از : تشکیل دلتا در بالا دست مخزن در اثر رسوب مواد درشت دانه موجود در جریان رودخانه ای، ته نشین شدن رسوبات ریزدانه در نزدیکی بدنه سد وجریان چگال رسوب به طرف بدنه سد رخ می دهد . هر یک از حالتهای فوق الذکر در مخزن مشکلات و خساراتی به همراه خواهد داشت، از آن جمله : کاهش ظرفیت ذخیره مخزن، افزایش تبخیر از سطح مخزن به خاطر افزایش وسعت سطح آب مخزن، مختل کردن فعالیت کنترل سیلاب در اثر کاهش حجم مفید مخزن، بالا رفتن تراز آب مخزن و سیلابی شدن اراضی اطراف دریاچه سد، بالا آمدن تراز سفره آب زیرزمینی و زه دار شدن اراضی اطراف دریاچه سد، ورود رسوبات به آبگیر توربین ها و در نتیجه سائیده شدن پره های توربین، ورود رسوبات به درزهای مربوط به دریچه در بدنه سد که باعث اختلال در عملکرد دریچه های تونل های آبگیری و دریچه های آبگیری دریچه های زیرین سد می شود، ورود و ته نشینی رسوب در تونل ها و کانالهای آبگیر که باعث کاهش ظرفیت انتقال و وارد آمدن خسارت به این سازه ها می شود . در این مطالعه به راه کار های متفاوت مورد استفاده برای علاج بخشی مخازن درگیر با مساله رسوبگذاری اشاره شده و همچنین انواع مدل های عددی که برای شبیه سازی پدیده رسوب زدایی و پیش بینی راندمان آن مورد استفاده قرار می گیرند ارایه می گردند

کلیدواژه ها:

رسوب زدایی ، مدل عددی ، راندمان رسوب زدایی ، هیدروگراف خروجـی ، دامنه تغییرات تراز آب مخزن