نقش نوزایی شهری در انسجام بخشی بازارهای قدیمی در ساختار شهر (نمونه موردی: بازار سرشور مشهد)

در شهرهای امروزی بر اثر توسعه ناهماهنگ و ناهنجار، ساختار اصلی شهرها دچار تغییرات منفی شده و موجب عدم وجود انسجام میان اجزای اصلی ساختار آن گردیده است، به طوریکه درک صحیحی از ساختار کلی شهرها و استخوان بندی آن وجود نداشته و یا این امر را با مشکل روبه رو کرده است. ایجاد شبکه ای منسجم در ساختار کلی بافت های تاریخی مستلزم ترکیب مناسب فضاهای شهری ایستا و پویا می باشد که بر اساس آن ساختار اصلی بافت های شهری شکل خواهد گرفت که در بافت های قدیمی عنصر بازار که بخشی از فضاهای پویاست به عنوان یکی از اصلی ترین اجزای ساختار و عامل انسجام بخش در بافت های تاریخی محسوب می شود. در شهرهای ایران عدم وجود انسجام ساختاری در بافت های شهری یکی از مشکلات متداول و اساسی در بافت های تاریخی بشمار می آید که بافت تاریخی شهر مشهد نیز از این قائده مستثنی نبوده و به دلیل عدم شناخت شناخت ساختار و شکل کلی شهر، سبب حذف تدریجی ساختار تاریخی با ارزش بافت بویژه بازارهای قدیمی و تاریخی شده است. این پژوهش با هدف بررسی نقش نوزایی شهری در بازارهای قدیمی به عنوان عاملی انسجام بخش در ساختار شهر پرداخته است. بدین منظور در ابتدا مفهوم نوزایی شهری و ابعاد و مولفه های آن بررسی شده و به بررسی و تحلیل عوامل انسجام بخش در هسته تاریخی شهر و بازار سرشور و تحولات کالبدی آن پرداخته است. این عوامل به عنوان مهمترین مفهوم به منظور بررسی انسجام و هماهنگی ساختار هسته تاریخی شهر مشهد به ویژه بازار سرشور که از بازارهای قدیمی شهر می باشد با روش تحلیلی - توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که می توان با به کار بستن اصول مشترک؛ کلیت، وحدت، پیوستگی، مرکزیت، سلسله مراتب، کثرت، هماهنگی، تداوم فضایی، تناسب، به ایجاد ساختار شهری منسجم اقدام نمود.

کلیدواژه ها:

بازار ، انسجام ، نوزایی ، ساختار