بررسی شاهنامه فردوسی و ارتباط محتوایی آن با تاریخ ایران

شاهنامه مجموعه ای از داستان ها و روایت هایی است که امروزه منبع ارزنده ای برای تاریخ ایران دوره باستان محسوب می شود. سابق بر این اجداد ما، تاریخ ایران را شاهنامه می دانستند که از پدرانشان سینه به سینه به نسل های بعدی منتقل شده است لذا نباید آن را به عنوان منبعی تاریخی نادیده گرفت. در این پژوهش سعی بر این است با مقایسه ی داده های تاریخی و اشعار روایی شاهنامه، سودمندی این اثر در حوزه تاریخ را مورد بررسی قرار دهیم. اگرچه در جامعه آکادمیك ایران، حضور شاهنامه به عنوان یك منبع تاریخی تا حدودی نادیده گرفته شده است. اما می توان با مطالعه این اثر به نوع نگاه روانشناسی قومی و مردم شناسی فرهنگی فردوسی در این اثر پی برد که با تاریخ ارتباط تنگاتنگی دارد. رهاورد بزرگ فردوسی این بود که تاریخ ایران باستان را همزمان با دوره ای که مقارن با هجوم اعراب و ترکان به ایران بود، حفظ کرد. اما ارج و قرب کار وی بیشتر به این دلیل است که آن را به زبان خود ایرانی ها یعنی فارسی تدوین کرد. این کار فردوسی بخشی از مفهوم ایرانی بودن است؛ یعنی آگاه بودن به هویت و درک از خود، مسأله ای است که در فردوسی بیش از هر کس دیگری متجلی شده است.

کلیدواژه ها:

شاهنامه ، تاریخ ، فردوسی ، ایران ، خدای نامه