بررسی سواد سلامت وارتباط آن با فاکتورهای بیوشیمیایی خون،شاخص توده بدنی و فشارخون در فرزندان مبتلایان به سکته قلبی در شیراز

زمینه و هدف: بار بيماري هاي غيرواگير در حال افزايش است و تقريبا نيمي از بار جهاني بيماري را براي همه سنين را شاملمي شوند طبق گزارش سازمان جهاني بهداشت پنج عامل خطر اصلي براي مرگ و مير در جهان،فشارخون بالا، مصرفدخانيات، قندخون بالا، عدم فعاليت فيزيكي، اضافه وزن وچاقي هستند.اين عوامل مسئول افزايش خطر ابتلا به بيماريهاي مزمنمثل بيماريهاي قلبي –عروقي مي باشند.ازآنجا كه سواد سلامت مقوله بسيار مهم و يكي از تعيين كننده هاي امر سلامت استو نظر به اينكه افراد با سواد سلامت ناكافي اقدامات پيشگيرانه را كمتر انجام مي دهند، فلذا در مطالعه حاضر به بررسي سوادسلامت و ارتباط آن با فاكتورهاي خوني (LDL, HDL, TG Cholesterol, FBS)، فشارخون و نمايه توده بدني در دو مرحلهقبل و بعد از مداخله در گروه هاي مداخله و كنترل پرداخته شده است.مواد و روش ها : اين مطالعه يک مطالعه مداخله اي از نوع كارازمايي باليني مي باشد. جامعه مورد بررسي شامل 200 نفر ازفرزندان بالاي 18 سال بيماران با سابقه سكته قلبي بودند كه طي يک سال گذشته يكي از والدين شان بدليل ابتلا به سكته قلبيدر بيمارستانهاي آموزشي شهر شيراز بستري شده بودند. اين افراد به شكل تصادفي در دو گروه كنترل وآزمون قرار گرفتند.براي سنجش سواد سلامت اين افراد از فرم كوتاه پرسشنامه سواد سلامت عملكردي بزرگسالان استفاده شد. در اين پرسشنامه 4سوال براي بخش محاسبات و 36 سوال براي بخش درک خواندن وجود دارد. بر اساس اين پرسشنامه نمرات بين 0-53 نشاندهنده سواد سلامت ناكافي، نمرات بين 66-54 نشان دهنده سواد سلامت مرزي و نمرات بين 100-67 نشان دهنده سواد سلامت كافي است. ضمنا در دو مرحله قبل و بعد از مداخله آموزشي افراد از نظر فاكتورهاي خوني، فشارخون و نمايه توده بدنينيز مورد بررسي قرار گرفتند و ارتباط سطوح سواد سلامت با اين فاكتورها بررسي شد و تجزيه و تحليل داده ها نيز توسط نرمافزار spss 22 انجام شد.نتایج : نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه ميانگين نمره سواد سلامت جمعيت مورد مطالعه با استفاده از پرسشنامه فرمکوتاه سواد سلامت عملکردی بزرگسالان، 16/19±75/51 بود. 73 درصد مشاركت كنندگان داراي سواد سلامت كافي و 27 درصد آنها سواد سلامت مرزي و ناكافي داشتند. بعد از مداخله آموزشي در گروه مداخله ميانگين نمره شاخص هاي تري گليسيريد، كلسترول و نمايه توده بدني و LDL در افراد با سطح سواد سلامت پایین و شاخص HDL نيز در افراد با سطح سواد سلامت بالا، بيشتر بوده است.در گروه كنترل نيز بعد از مداخله آموزشي ميانگين نمره شاخصهاي بيوشيميايي خون مانند LDL , FBS و Cholestrol درافراد با سطح سواد سلامت بالا ، كمتر و شاخص HDL در افراد با سطح سواد سلامت بالا، بيشتر بوده است. در مورد تغييراتميانگين نمره فاكتورهاي خوني، نمايه توده بدني و فشارخون در افراد با سطوح مختلف سواد سلامت در گروه مداخله، تغييراتمیانگین نمره شاخص های LDL, Cholestrol, FBS,TG و در گروه كنترل نيز تغييرات ميانگين نمره شاخص هاي LDL, Cholestrol HDL, BMI, FBS,TG معنادار بوده است. نتیجه گیری: سواد سلامت يكي از راه هاي بهبود سلامت و كاهش ابتلا و مرگ و مير ناشي از بيماريهاي قلبي عروقياست پايين بودن سواد سلامت اثرات زيان اوري بر سلامت افراد دارد.در مجموع نتايج مطالعه حاضر از اثربخشي سوادسلامت در پيشگيري از بيماري قلبي حمايت مي كند.

کلیدواژه ها:

سواد سلامت ، سكته قلبي ، فاكتورهاي خوني ، شاخص توده بدني