بررسی اثر اعتیاد به تلفن های هوشمند بر نقص های شناختی روزمره با در نظر گرفتن نقش سن و جنسیت

زمینه و هدف: نقص شناختی علت اصلی بروز بسیاری از خطاهای انسانی است. راهکار ارگونومی شناختی برای کاهش خطایانسانی و بهبود عملکرد انسان، کنترل موانع عملکردی است. با توجه به افزایش شیوع استفاه از تلفنهای هوشمند در میان سنینمختلف افراد جامعه که بعضاً به اعتیاد به این نوع گوشی ها منتهی گردیده ضروری است که این نوع اعتیاد، عوارض مختلف ناشیاز آن و تاثیر این عوارض در عملکرد و فعالیت های روزمره کاربران تلفن هوشمند مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این مطالعه،بررسی رابطه اعتیاد به تلفن هوشمند و نقص های شناختی روزمره با در نظر گرفتن نقش سن و جنسیت می باشد.مواد و روش ها: 548 نفر از کاربران تلفن هوشمند شهر تهران، با میانگین سنی 35.74 سال در این مطالعه شرکت داشتند که 61/5% زن و 38/5% مرد بودند. از دو پرسشنامه (Smartphone Addiction Scale-Short Version (SAS-SV و (Cognitive Failure Questionnaire (CFQ به ترتیب برای سنجش میزان اعتیاد به تلفن هوشمند و نقص های شناختی روزمره استفاده شد. در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS25 و آزمون T مستقل انجام شد. نتایج: بنابر نتایج مطالعه حاضر، میزان اعتیاد به تلفن هوشمند در جامعه مورد بررسی 34/1% می باشد. همچنین بین اعتیاد به تلفن های هوشمند با نقص های شناختی روزمره (p-value=0.00) و سن (p-value=0.002) ارتباط معناداری وجود دارد، به این ترتیب که کاربران جوانتر به دنبال استفاده بیشتر از تلفن های هوشمند، بیشتر دچار اعتیاد به تلفن هوشمند شدهو این امر افزایش نقص های شناختی روزمره را در این گروه از کاربران به دنبال دارد. بین اعتیاد به تلفن هوشمند و نقص هایشناختی روزمره با جنسیت، ارتباط معناداری دیده نشد.نتیجه گیری: افراد در سنین پایین تر به دلیل داشتن ارتباط قویتر با تکنولوژی، باز بودن به روی تجربه های جدید و استفادهاز کاربردهای متنوع تلفن های هوشمند، بیشتر از کاربران با سنین بالاتر، از تلفن های هوشمند استفاده می کنند. همین امر اینگروه از کاربران را بیشتر در معرض ابتلا به اعتیاد به تلفن هوشمند قرار میدهد. از طرفی مطالعات نشان داده اند که استفادهبیش از اندازه از گوشی های هوشمند، منجر به کاهش تحریك پذیری سلول های عصبی قسمت جلویی نیمکره راست مغز میشود. اختلال در این قسمت از مغز می تواند منجر به اختلال در عملکرد اجرایی، تصمیم گیری، حافظه کاری، سطح توجه،ظرفیت پردازش اطلاعات عددی و تنظیم احساسات شود. همین امر افزایش خطاهای شناختی روزمره را به دنبال دارد. علاوهبر این، طبق نظریه فرار مغز، تلفن هوشمند میتواند به عنوان یك اولویت برای افراد وابسته، بخشی از توجه فرد را همواره بهخود مشغول کند، حتی زمانی که افراد مشغول انجام فعالیت های دیگر هستند. به این ترتیب، با توجه به محدود بودن ظرفیتمنابع شناختی، توانایی فرد برای انجام فعالیتهای دیگر کاهش یافته و عملکرد وی تحت تاثیر قرار می گیرد. این عملکرد تضعیفشده، افزایش خطا و اشتباه را به دنبال خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

اعتیاد به تلفن های هوشمند ، نقص شناختی ، سن ، جنسیت