پیش بینی کننده های شناختی و اجتماعی – اقتصادی رفتار های ناایمن عابرین پیاده سالمند در ایران

زمینه و هدف: عابران پیاده سالمند از آسیب پذیرترین گروه ها در حوادث رانندگی به دلیل تغییرات مربوط به سنمانند عملکرد شناختی هستند. این مطالعه با هدف تعیین عوامل رفتار ترافیکی عابران پیاده سالمنده انجام شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، رفتار 711 نفر از عابرین پیاده سالمند در شهر تبریز، واقع در شمال غربایران از مهرماه تا بهمن ماه سال 1398 مورد ارزیابی قرار گرفت.ارزیابی ها با استفاده از پرسشنامه رفتار ترافیکی عابرینپیاده که شامل پنج حیطه از جمله: نقض قوانین ترافیکی، حواس پرتی، تبعیت از قوانین راهنمایی و رانندگی، رفتارخشونت آمیز و رفتار های مثبت بود، صورت گرفت. متغیر های جمعیت شناختی، وضعیت اجتماعی و عملکرد شناختیمورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. نمونه گیری خوشه ای از بین 30 % از مراکز بهداشتی در هر منطقه از شهر انجام شد،بعد از آن افراد به طور تصادفی از هر مرکز و بسته به جمعیت تحت پوشش آن انتخاب شدند.نتایج : 8% از عابرین پیاده سالمند رفتار ترافیکی ایمن از خود نشان دادند، بیش از 77 % از سالمندان دارای حواس پرتی،بیش از 90 % قوانین راهنمایی رانندگی را رعایت نمی کردند و اکثریت آنها قوانین را نقض می کردند و رفتارهایترافیکی مثبت نشان نمی دادند و نیمی از شرکت کنندگان خشونت آمیز رفتار می کردند. عابرین پیاده با سطح اجتماعیاقتصادی متوسط و بالا و فاقد آسیب شناختی بیش از دیگران رفتار های ایمن داشتند. جنسیت، سطح تحصیلات، پیادهروی روزانه و نوع وسیله نقلیه ، وضعیت شناختی اجتماعی و عملکرد شناختی پیش بینی کننده های قابل توجهی ازرفتار بودند.نتیجه گیری : اکثریت عابرین پیاده رفتار های ترافیکی ناایمن را نشان می دادند. افراد مسن ، وضعیت شناختی پایین،عملکرد شناختی کمتر و کسانی که میزان پیاده روی کمتری داشتند، رفتار نا ایمن بالاتری از خود نشان می دادند. برنامههای آموزشی و مداخله ای به منظور بهبود رفتار ترافیکی در تمام حیطه ها بویژه در زمینه اجتماعی اقتصادی، عملکردشناختی پایین تر و سایر پیش بینی کننده ها مورد نیاز می باشد.

کلیدواژه ها:

عملکرد شناختی ، وضعیت اجتماعی – اقتصادی ، رفتار ترافیکی ، عابرین پیاده سالمند