ورود
مقالات فارسیISIکنفرانسهاژورنالها

الگوهای معیشتی ساسانیان در شهرستان دره‌شهر با استناد به متون تاریخی و جغرافیایی و شواهد باستان‌شناختی

محل انتشار: مجله تاریخ اسلام و ایران، دوره: 30، شماره: 48
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 292

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:
https://civilica.com/doc/1168823

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-30-48_006

تاریخ نمایه سازی: 15 فروردین 1400

چکیده مقاله:

در روند بازسازی الگوهای معیشتی ساکنان گذشتۀ مناطق مختلف ایران، تطبیق محتوای متون تاریخی و جغرافیایی با شواهد باستان­شناختی، بسیار راهگشا خواهد بود. شهرستان دره­شهر از توابع استان ایلام، از جمله مناطقی است که بیشترین دورۀ استقراری به لحاظ تراکم آثار در آن مربوط به دورۀ ساسانی (117 اثر) است. در این پژوهش برآنیم با تلفیق و تطبیق شواهد باستان­شناختی و اطلاعات محیطی با محتوای متون جغرافیایی، الگو یا الگوهای معیشتی ساکنان ساسانی شهرستان دره­شهر را استنباط و ارائه کنیم. با استناد به شواهد باستان­شناختی، برآیند پژوهش نشان می­دهد که در دورۀ ساسانی مهم‌‎ترین الگوهای معیشتی متناسب با جغرافیای طبیعی منطقه، ابتدا کشاورزی آبی و سپس کشاورزی دیم و دامداری (کوچ‌روی عمودی) بوده است. در نتیجه، میان نتایج تحلیل داده­های باستان­شناختی و محتوای متون تاریخی و جغرافیایی در بحث کشاورزی این منطقه (فراوانی آب و حاصلخیزی خاک) همخوانی نزدیکی وجود دارد. علاوه بر این، با استناد به مطالعات قوم­باستان­شناسی، در این دوران در بخش کشاورزیِ آبی استفاده از کانال و برای مناطق دیم استفاده از تراس­های سنگی رایج بوده است. این پژوهش به لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی و توصیفی- تحلیلی و اطلاعات آن براساس مطالعات میدانی و کتابخانه­ای گردآوری شده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

اکبر شریفی نیا

دانشجوی دکترا دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

یعقوب محمدی فر

استاد گروه باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

اسماعیل همتی ازندریانی

استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع و مآخذ ...
  • - آلتهایم، فرانتس و روت استیل (1382)، تاریخ اقتصاد دولت ...
  • - اَدَمز، رابرات مک کورمیک (پاییز و زمستان 1385)، «کشاورزی ...
  • - ابن­حوقل، محمد (1366)، ایران در صورۀ الارض، ترجمۀ جعفر ...
  • - ابن­خردادبه، عبیدالله‌بن عبدالله (1889م)، المسالک و الممالک، ترجمۀ سعید ...
  • - ابوالفداء (1349­،) تقویم البلدان، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، تهران: انتشارات ...
  • - احمدوند، عباس (1397)، «سیمره»، دانشنامه جهان اسلام، ج25، تهران: ...
  • - اسدی، احمدعلی (1391)، «تکامل اجتماعی و اقتصادی ناحیۀ فارس ...
  • - اشپولر، برتولد (1373)، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ...
  • - اصطخری، ابراهیم­بن­ محمد (2004م)، المسالک­ و الممالک، تصحیح ­محمد ...
  • - اکبری، مرتضی (1386)، تاریخ استان ایلام از آغاز تا ...
  • - ایزدپناه، حمید (1363)، آثار باستانی و تاریخی لرستان، ج2، ...
  • - برونر، کریستوفر (1381)، «تقسیمات جغرافیایی و اداری؛ مالیات­ها و ...
  • ­- پاتس، تی دنیل (1385)، باستان­شناسی ایلام باستان، ترجمۀ زهرا ...
  • - تریگر، بروس­جی (1394)، تاریخ تفکر باستان­شناسی، ترجمۀ غلامعلی شاملو، ...
  • - جعفری، عباس (1384)، گیتاشناسی ­ایران (کوه­ها و کوه‌نامه ایران)، ...
  • - حبیبی، حسین (1396)، «الگوی استقراری و تحلیل تحولات اجتماعی ...
  • - خسروزاده، علیرضا و حسین حبیبی (بهار و تابستان 1394)، ...
  • - دارک، کن. آر. (1379)، مبانی نظری باستان­شناسی، ترجمۀ کامیار ...
  • - رنفریو، کالین و پل بان (۱۳۹۰)،مفاهیمبنیادیدرباستان‌شناسی، ترجمۀ اکبر پورفرج ...
  • - زینی­وند، ایرج (1379)، «بررسی اثرات آب‌وهوا بر کشاورزی استان ...
  • - ساریخانی، مجید، محمود حیدریان و شهرام پارسه (بهار 1395)، ...
  • - سیمپسون، سنت جان (1389)، بین­النهرین در دورۀ ساسانی: الگوهای ...
  • - شریفی­نیا، اکبر و طیبه شاکرمی (1396)، باستان­شناسی و تاریخ ...
  • - شهبازی، سیاوش (1384)، بررسی و شناسایی باستان­شناسی دره سیمره، ...
  • - طبری، محمدبن­ جریر (1375)، تاریخ­ طبری، ترجمۀ ­ابوالقاسم پاینده، ...
  • - عرب، حسنعلی و حسین صادقی (پاییز 1392)، «برآورد درآمدهای ...
  • - علی­بیگی، سجاد (پاییز و زمستان 1391)، «آیا شیء گچی ...
  • - علیزاده، عباس (1393)، مبانی نظری و عملی در باستان‌شناسی ...
  • - .......................... (1397)، «کوچ­نشینان گله­دار کشاورز در ایران باستان و ...
  • - علیشاهی، عظیم (1387)، «تحلیل عوامل تأثیرگذار بر توسعۀ فیزیکی ...
  • - فاگان، برایان (1382)، سرآغاز: درآمدی بر باستان­شناسی (اصول، مبانی ...
  • - فرهودی، رحمت­الله (1370)، «اطلس شیب ایران و نتایج مساحی ...
  • - قمی، حسن­بن­ محمدبن­ حسن (1385)، تاریخ قم، ترجمۀ­ حسن­بن­ ...
  • - کامبخش­فرد، سیف‌الله (1368)، شهرهای ایران، گردآوری محمدیوسف کیانی، تهران: ...
  • - کرمشاهی، سکینه (1390)، «امکان­سنجی­ استقرار صنایع ­تبدیلی­ و تکمیلی ...
  • - گیلانی، نجم­الدین و علی­اکبر کجباف (پاییز و زمستان 1393)، ...
  • - مارکورات، یوزف (1373)، ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، ...
  • - مترجم، عباس و بهزاد بلمکی (بهار و تابستان 1388)، ...
  • - محمدی، حمید، مجید ساریخانی و یاسر مردانی (پاییز و ...
  • - مظاهری، خداکرم (1385)، بررسی و شناسایی باستان­شناسی دره سیمره، ...
  • - مظاهری، خداکرم، محسن زینی­وند و بهرام کریمی (پاییز و ...
  • - مظاهری، خداکرم و محسن زینی­وند (بهار 1395)، «شهرستان دره­شهر ...
  • - مقدسی، ابوعبدالله محمدبن ­احمد (1361)، احسن التقاسیم من معرفۀ ...
  • - مقصودی، مهران و وحید محمدنژاد آروق (1390)، ژئومورفولوژی مخروط­افکنه­ها، ...
  • - ملاصالحی، حکمت­الله (بهار و تابستان 1392)، «از قلم مورخان ...
  • - ونکه، رابرت. جی (1381)، غرب ایران در دورۀ پارت ...
  • - هنجاری، هوشیار (1385)، «امکان‌سنجی صنایع تبدیلی در توسعۀ روستایی ...
  • - یاقوت حموى، یاقوت‌بن عبدالله (1995م)، معجم البلدان، ج3، بیروت: ...
  • - یعقوبی، احمدبن اسحاق (1356)، البلدان، ترجمۀ محمدابراهیم آیتی، ج1، ...
  • - Adams, R. M. (1962), “Agriculture and Urban life in ...
  • - Asadi, A & S. M. M. Kouhpar & J. ...
  • - David, B. & J. Thomas (2008), Handbook of Landscape ...
  • - Hartnell, T. (2014), “Agriculture in Sasanian Persis: ideology and ...
  • - Henrickson, E. F. (1985),“The Early Development of Pastoralism in ...
  • - Hole, F. (1978), “Pastoral Nomadism in Western Iran”, EXPLORATIONS ...
  • - Gyselen, R. (2007), Sasanian Seals and Sealings, in the ...
  • - Neely, J. A. (1974), “Sasanian and Early Islamic Water-Control ...
  • - …………….. (2011), “Sasanian period drop-tower gristmills on the Deh ...
  • - …………….. (2016), “Parthian and Sasanian settlement patterns on the ...
  • - Potts, D. T. (2014), Nomadism in Iran: From Antiquity ...
  • - Spooner, B. (1974), “Irrigation and society the iran plateau”, ...
  • - Stein, sir Aurel, K.C.I.E , (1940), “old Routes of ...
  • - Whitcomb, D. (2014), “Landscape signatures in Sasanian archaeology”, Journal ...
  • - Wilkinson, T. J. (2003), Archaeological Landscapes of Near east, ...
  • List of sources with English handwriting         ...
  • Persian and Arabic Sources ...
  • -       Abulfidā (1349 Š.), Taqvīm al-Boldān, translated by Tehran: Entišārāt-e ...
  • -       Aḥmadvand, ‘Abbās (1397 Š.), “Seymara”, Dānišnāma-ye Ĵahān-e Eslām, Vol. ...
  • -       Akbarī,, Mortażā (1386 Š.), Tārīḵ-e Ostān-e Īlām az Āḡāz ...
  • -       Asadī, Aḥmad ‘Alī, (1391 Š.), “Takāmol-e Eĵtimā‘ī va Eqtiṣādī-e ...
  • -       ‘Alī Baygī, Saĵĵād (1391 Š.), “Āyā Šai-e Gačī-e Makšūfa ...
  • -        ‘Alīzādeh, ‘Abbās (1397 Š.), “Kūčnišīnān-e Galadār-e Kišāvarz dar Īrān-e ...
  • -        ‘Alīzādeh, ‘Abbās (1393 Š.), Mabānī Naẓarī va ‘Amalī dar ...
  • -        ‘Alīšāhī, ‘Aẓīm (1378 Š.), “Taḥlīl-e ‘Avāmil-e Taṯīrgoẕār bar Tosa‘a-ye ...
  • -        ‘Arab, Ḥasan ‘Alī; Ḥosayn Ṣādiqī (1392 Š.), “Barāvord-e Darāmadhā-ye ...
  • -       Ebn Ḥawqal, Moḥammad (1366 Š.), Īrān dar Ṣūrat al- ...
  • -       Ebn ḵordādbih, ‘Obaidallāh b. ‘Abdallāh (1889), Al-Masālik va al-Mamālik, ...
  • -       Eṣṭaḵrī, Ebrāhīm b. Moḥammad (2004), Al-Masālik va al-Mamālik, edited ...
  • -       Farhūdī, Raḥmatallāh (1370 Š.), “Aṭlas-e Šīb-e Īrān va Natāyiĵ-e ...
  • -       Gīlānī, Naĵm al-Dīn; ‘Alī Akbar Kaĵbāf (1393 Š.), “Taḥlīl-e ...
  • -       Ḥabībī, Ḥosayn (1396 Š.), “Olgū-ye Esteqrārī va Tāḥlīl-e Taḥavolāt-e ...
  • -       Hanĵārī, Hūšyār (1385 Š.), “Emkānsanĵī-e Ṣanāy’e Tabdīlī dar Tosa’a-ye ...
  • -       Ḥimavī, Yāqūt (1995), Mo‘ĵam al-Boldān, Vol. 3, Beirut: Dār ...
  • -       Ĵa’farī, ‘Abbās (1384 Š.), Gītāšināsī-e Īrān (Kūhhā va Kūhnāma-ye ...
  • -       Kāmbaḵš Fard, Sakīneh (1390 Š.), “Emkānsanĵī-e Estiqrār-e Ṣanāy’e Tabdīlī ...
  • -       ḵosrozādeh, ‘Alī Reżā; Ḥosay Ḥabībī(1394 Š.), “Moṭāli‘a-ye Olgū-ye Estiqrārī-e ...
  • -       Maqdasī, Abū ‘Abdallāh Moḥammd b. Aḥmad (1361 Š.), Aḥsan ...
  • -       Maqṣūdī, Mehrān; Vaḥid Moḥammadnižād Ārūq (1390 Š.), Žeomorfoloĵī Maḵrūṭafkanahā, ...
  • -       Maẓāhirī, ḵodākaram (1385 Š.), Barrasī va Šināsāīī Bāstānšināsī-e Dara-ye ...
  • -       Maẓāhirī, ḵodākaram; Moḥsen Zainīvand (1395 Š.), “Šahristān-e Darašahr va ...
  • -       Maẓāhirī, ḵodākaram; Moḥsen Zainīvand; Bahrām Karīmī (1393 š.), “Zavāl-e ...
  • -       Moḥammadī, Ḥamīd; Maĵīd Sārīḵānī; Yāsir Mardānī (1385 Š.), “Barrasi-e ...
  • -       Mollāṣālehī, Ḥikmatallāh (1392 Š.), “Az Qalam tā Kolang-e Bāstānšinasān”, ...
  • -       Motarĵim, ‘Abbās; Bihzād Bilmakī (1388 Š.), “Barrasī va Taḥlīl-e ...
  • -       Qomī, Ḥasan b. Moḥammad b. Ḥasan (1385 Š.), Tārīḵ-e ...
  • -       Sārīḵānī, Maĵid; Maḥmūd Ḥaidarīān; Šahrām Pārseh (1395 Š.), “Barrasī ...
  • -       Šahbāzī, Sīāvaš (1384 Š.), Barrasī va Šināsāīī-e Bāstānšināsī-e Dara-ye ...
  • -       Šarīfī Nīā, Akbar; Ṯayibeh Šākaramī (1396 Š.), Bāstānšināsī va ...
  • -       Ṭabarī, Moḥammad b. Ĵarīr (1375 Š.), Tārīḵ-e Ṭabarī, translated ...
  • -       Ya‘qūbī, Aḥmad b. Esḥāq (1356 Š.), Al-Boldān, translated by ...
  • -        Zainīvand, Īraĵ (1379 Š.), “Barrasī Aṯarāt-e Āb va Havā ...
  • English and German and Sources ...
  • -       Adams, Robert Mackormick (1962), “Agriculture and Urban Life in ...
  • -       Altheim, Franz; Ruth Stiehl (1954), Ein asiatische Staat; Feudalismus ...
  • -       Asadi, A & S.; M. M. Kouhpar & J. ...
  • -       Brummer, Christopher (1983), “Gepgraphical and Administrative Divisions: Settelments and ...
  • -       David, B. & J. Thomas (2008), Handbook of Landscape ...
  • -       Dark, Ken (1995), Theoretical Archaeology, Cornell University Press. ...
  • -       Fagan, Brian M.; Christopher R. Decorse (2004), In the ...
  • -       Gyselen, R. (2007), Sasanian Seals and Sealings, in the ...
  • -       Hartnell, T. (2014), “Agriculture in Sasanian Persis: ideology and ...
  • -       Henrickson, E. F. (1985),“The Early Development of Pastoralism in ...
  • -       Hole, F. (1978), “Pastoral Nomadism in Western Iran”, EXPLORATIONS ...
  • -       Markwart, Josef (1994), Ernsahr nach der Geographie des Moses ...
  • -       Neely, J. A. (1974), “Sasanian and Early Islamic Water-Control ...
  • -       …………….. (2011), “Sasanian period drop-tower gristmills on the Deh ...
  • -       …………….. (2016), “Parthian and Sasanian settlement patterns on the ...
  • -       Potts, D. T. (2014), Nomadism in Iran: From Antiquity ...
  • -       Potts, D. T. (2015), The Archaeology of Elam: Formation ...
  • -       Renfrew, Colin (2004), Archaeology: The Key Concepts, Routledge. ...
  • -       Simpson, St. John (1992), Aspects of the Archaeology of ...
  • -       Spooner, B. (1974), “Irrigation and society the iran plateau”, ...
  • -       Spuler, Bertold (2014), Iran in the Islamic Period, editors ...
  • -       Stein, sir Aurel, K.C.I.E , (1940), “Old Routes of ...
  • -       Trigger, Bruce G. (2006), A History of Archaeological Though, ...
  • -       Wenke, Robert J. (1987), “Western Iran in the Partho-Sasanian ...
  • -       Whitcomb, D. (2014), “Landscape signatures in Sasanian archaeology”, Journal ...
  • -       Wilkinson, T. J. (2003), Archaeological Landscapes of Near east, ...
    • نمایش کامل مراجع