بررسی وضعیت چاقی و ارتباط آن با فعالیت فیزیکی و کم تحرکی دانش آموزان منطقه انگوران استان زنجان در سال تحصیلی 1400-1399

امروزه چاقی و کم تحرکی به یک معضل بزرگ اجتماعی تبدیل شده است و در میان فراز و فرودهای مدارس کشور پدیده ای است که رفع این مشکل به تدوین یک طرح جامع و کامل نیازمند است؛ چرا که این امر زمینهساز بسیاری از مشکلات آموزشی و اجتماعی دانش آموزان میباشد و به همین علت جزء شایع ترین و بزرگترین مشکلات بهداشتی-ورزشی میباشد. بنابراین استراتژی های پیشگیری و درمان چاقی در اولویت قرار گرفته است. از طرفی انجام فعالیتهای بدنی منظم به عنوان اولین اولویت سبک زندگی سالم است. فعالیت بدنی به هرگونه تحرک بدنی توسط ماهیچه های ارادی، که نیاز به مصرف انرژی دارد، اطلاق میشود. این تعریف مشتمل بر هرگونه فعالیت روزمره زندگی شامل وظایف شغلی، کارهای خانگی و دیگر وظایف روزانه تا ورزش است. مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت چاقی و ارتباط آن فعالیت فیزیکی دانش آموزان منطقه انگوران استان زنجان در سال تحصیلی 1400-1399 انجام شد تا رابطه کم تحرکی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تعیین شود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان منطقه انگوران بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، داده های وضعیت چاقی و ارتباط آن با فعالیت فیزیکی دانش آموزان جمع آوری گردید و بررسی شد. روش تحقیق پژوهش از نوع پیمایشی است؛ زیرا مداخله یا دستکاری آزمایشی صورت نگرفته است. پس از مطالعه بررسیهای انجام شده و تحقیقات صورت گرفته فرضیه های مطرح شد و داده های مربوط به فعالیت فیزیکی و تحرک دانش آموزان، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ و طبق برونداد نرم افزار SPSS تایید شد و وضعیت چاقی و اضافه وزن هم با استفاده از شاخص توده بدنی یا BMI جمع آوری شد و با آزمون های آماری SPSS و آزمون کای دو تجزیه و تحلیل شد. بر این اساس 15 درصد از افراد دارای اضافه وزن بودند و اما میزان کم تحرکی زیاد بوده و همبستگی شاخص توده بدنی با فعالیت فیزیکی دانش آموزان از نظر آماری معنیدار نبود و رابطه ای میان آنها مشاهده نشد. همچنین رابطه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با فعالیت فیزیکی و تحرک آنان نیز بررسی شد که هیچ رابطهای مبنی بر تاثیرگذاری این دو متغیر نمایان نشد. با این وجود، میزان کم تحرکی و تنبلی دانش آموزان رو به فزونی است و با افزایش پایه تحصیلی افزایش داشت و چاقی نیز یکی از عوامل تاثیرگذار بر این کم تحرکی است اما عامل اصلی و تاثیرگذار مستقیم بر آن نیست. با توجه به اینکه مدارس مکان مناسبی برای فعالیتهای گروهی و ورزشهای دسته جمعی میباشند و دانش آموزان وقت زیادی را در مدارس میگذرانند به نظر میرسد برنامه ریزی دقیق تر جهت افزایش فعالیت بدنی دانش آموزان و افزایش آگاهی این گروه در مورد لزوم تحرک بدنی برای حفظ سلامتی ضروری است. بنابراین نقش آموزش و ترویج ورزش همگانی چه در مدارس کشور و چه در مکانهای عمومی پررنگتر میشود و فرهنگ سازی با استفاده از رسانه های عمومی کمترین کاری است که آموزش و پرورش با همکاری سایر ارگانها میتواند به عنوان پیشگیری از این معضل جهانی انجام دهد و مهمتر از آن، افزایش آگاهی تغذیه ای و اصلاح شیوه زندگی در خانواده ها با استفاده از شیوه های مناسب و برگزاری کارگاه های آموزشی رایگان در مناطق مختلف کشور پیشنهاد می شود. البته باید توجه داشت که یک برنامه کاهش وزن موثر و موفق برنامهای خواهد بود که علاوه بر کنترلهای ویژه بر میزان و نوع مصرف مواد غذایی، بر یک برنامه دقیق و علمی ورزشی نیز تاکید داشته باشد.

کلیدواژه ها:

چاقی ، کم تحرکی دانش آموزان ، فعالیت فیزیکی