بررسی و تحلیل گونه‌های هنجارگریزی در غزل‌های مدهوش گلپایگانی

یکی از ابزارهای آفرینش شعر و عامل تمایز آن از زبان عادی، فرآیندی است به نام «هنجارگریزی» است که  در آن شاعر از فرم معیار زبان در جهتبه­منظور ایجاد خلاقیت شعری منحرف می­شود. طبق الگوی لیچ ( ١٩٦٩ )، انحراف یا هنجارگریزی از زبان معیار در هشت­ گونه، شامل: هنجارگریزی واژگانی، دستوری، آوایی، نوشتاری، معنایی، گویشی، سبکی و زمانی صورت شکل می­گیرد. پژوهش حاضر به­ روش توصیفی-تحلیلی در چارچوب مکتب ساخت­گرایی و بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ به بررسی انواع هنجارگریزی­های به‌کار­ رفته در شعر مدهوش گلپایگانی پرداخته است. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که هنجارگریزی معنایی مهم­ترین و پربسامدترین شیوه­ای است که مدهوش گلپایگانی در جهتبرای برجستهه­ سازی زبان و بیان مفاهیم موردنظر مدنظر خود در غزلیاتش از آن بهره جسته است. وی از هنجارگریزی دستوری به­ صورت شکستن الگوی چینش عناصر خود ایستای زبانی   و از هنجارگریزی آوایی در جهتبرای کمک به حفظ نظام موسیقیایی شعرش استفادة شایانی کرده است و در عین­ حال با ایجاد برجسته­ سازی، زیبایی دوچندانی به سخن خود داده است. کاربرد هنجارگریزی زمانی و سبکی در شعر او کاربرد بسامد کمتری دارد

کلیدواژه ها:

هنجارگریزی ، برجسته سازی ، غزل فارسی ، مدهوش گلپایگانی