بحران هویت؛ بستر فکری افراط‌گرایی (سلفیه‌ی جهادی) معاصر

در این پژوهش به بررسی زمینه‌ی فکری افراط­گرایی معاصر در جهان عرب پرداخته‌ایم که در قالب جریان سلفیه‌ی جهادی ظهور یافته و مبنای اعمال خشونت‌آمیز سازمان­هایی مانند داعش و القاعده شده‌ است. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. یافته­ها نشان می­دهند الغای خلافت عثمانی در 1924میلادی به‌مثابه مهم‌ترین زمینه‌ی گسست هویتی در بین اسلام­گرایان معاصر عرب عمل کرده است؛ در این میان، پروژه­های احیای خلافت نیز علی‌رغم جذابیت‌شان، در هویت­بخشی موفق نبوده­اند. در چنین بستری، جریان‌ سلفیه‌ی جهادی با ترسیم وضع موجود براساس مفاهیم «جاهلیت و حاکمیت بغیرماانزل­الله»، تصویرسازی از وضع مطلوب برمبنای مفهوم «احیای خلافت» و ابزار رسیدن به وضع مطلوب با تکیه‌بر مفهوم «جهاد»، سعی دارد یک نظام فکری گره‌گشا را برای پرکردن خلاء هویتی پساخلافت ارائه کند. این تلاش‌ها منجر به تولید اندیشه‌ی افراط و اعمال خشونت­آمیز شده است.

کلیدواژه ها:

سلفیه‌ی جهادی ، خلافت ، جاهلیت ، بحران هویت ، جهان عرب