تبیین فنون اجرایی موثر در ارتقای مقاومت تاق

چکیده:دسته بندی انواع تاقهای ایرانی به لحاظ فرم و شکل هندسی و کاربست آن، از تنوع و گستردگی برخوردار است و مقاومت انواع تاقهای ایرانی به لحاظ فرم هندسی و نحوه عملکرد نیروها نیز متفاوت می باشد. در فرایند اجرای انواع تاق، صرف نظر از فرم هندسی، عواملی چون؛ مصالح، ملات، فن ساخت، موضع قرارگیری آن و... تاثیرگذار می باشد. بررسی ها بیانگر آن است که فنون اجرایی منبعث از زمینه های تجربی و فنی معماران گذشته نقش بسزایی در ماندگاری و پایایی بسیاری از بناهای تاریخی داشته است. شاهد این ادعا، نقش تفکر معماران سنتی در فرایند اجرای تاق در ابتدا تا مرحله تکمیل آن بوده است. از این روست که به تعداد معماران سنتی فارغ از موضوعات اقلیمی، بلکه بر اساس تجربه و دانش از قنون اجرایی موثر در افزایش مقاومت سازه های سنتی می توان شاهد تنوع در نحوه ساخت انواع تاق در ابنیه تاریخی بود. در این مقاله چگونگی فنون اجرایی تاق (از ابتدا تا انتهای ساخت) که بیشتر در ابنیه تاریخی به کار گرفته شده و دلیلی بر ایستایی و مقاومت آن گردیده، مورد سوال بوده است. به منظور تحلیل و بررسی فنون اجرایی، روش تحقیق حاضر بر اساس، شناسایی و معرفی نمونه ای از فنون اجرایی در ابنیه تاریخی ایران، روش تجربی نگارندگان با همراهی معماران سنتی در کارگاههای مختلف و استفاده از کتب مرتبط با موضوع بوده است. همچنین جمع آوری و تدوین فنون و شیوه های مربوط به اجرای انواع تاق که معماران سنتی نسل به نسل در بکارگیری و ارتقای آن کوشیده اند می تواند از یک سو، الگوی مناسبی برای آموزش علاقه مندان در دانشگاهها و موسسات آموزشی باشد واز دیگر سو، تبیین و شناخت عمیق هر یک از روشهای اجرایی تاق و الگو برداری مناسب از آن می تواند راهگشای کاربست صحیح در بناهای معاصر و بویژه بازسازی و مرمت انواع تاق در ابنیه تاریخی نیز باشد.

کلیدواژه ها:

تاق های ایرانی ، ارتقای مقاومت تاق ، فرایند اجرایی تاق ، انواع قالب ، ابنیه تاریخی