شکل گیری و دگرگونی مفهوم فضای عمومی در سکونتگاههای خودانگیخته پیرامونی کلانشهر تهران (نمونه موردی: اسلامشهر)

چکیده: از آنجا که حیات شهر در گرو حضور و رونق فضاهای عمومی معنا می یابد، کیفیت چنین فضاهایی، به عنوان معیار کیفیت زندگی شهری به طور عام و در شهرهای "خودانگیخته" به عنوان معیار تکوین مفهوم شهر به طور خاص، بیش از پیش مد نظر گرفته است. لذا هدف از انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل شیوه شکلگیری و دگرگونی فضاهای عمومی سکونتگاههای خودانگیخته، در ارتباط با نحوه زندگی ساکنان آن در طول دورههای مختلف زیست می باشد. برای مطالعه موردی نیز مجموعه زیستی اسلامشهر، به عنوان بزرگترین و قدیمی ترین سکونتگاه خودانگیخته پیرامونی تهران که سابقه مطالعاتی روشنی در مورد آن وجود دارد، برگزیده شده است. در این میان این سکونتگاه با تولید و گسترش نمونه های متفاوتی ار فضاهای عمومی گامهای بلندی را در جهت افزایش کیفیت زندگی ساکنان و حرکت به سوی ایجاد یک زندگی شهری پایدار برداشته است. در این پژوهش نیز این امر، با تکیه بر بازخوانی روند شکلگیری و دگرگونی فضاهای عمومی اسلامشهر، در ارتباط با دگرگونیهای اجتماعی این کانون، مورد توجه واقع شده، و نتایج قابل توجهی را ارائه نموده است. بر این اساس، سعی بر آن بوده تا از طریق ملحوظ داشتن مفاهیم و انگارههایی هم چون: زندگی روزمره، تعاملات اجتماعی، معاشرت و مردم آمیزی، روابط چهره به چهره و ... تصویر و تصور بیش و کم روشن از فضاهای عمومی در اسلامشهر ارائه شود. با عطف به پژوهشهای میدانی، روایتی توصیفی-تحلیلی از محتوا و کالبد فضاها و مکانهای اسلامشهر در قالب سه گونه اصلی (فضاهای شهری، فضاهای مذهبی، فضاهای سبز) و یک گونه فرعی (فضاهای غیررسمی و بالقوه) ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

فضای عمومی ، حیات شهری ، سکونتگاه خودانگیخته ، خیابان ، اسلامشهر