تبیین آفرینش تعادل جنسیتی در فضا (نمونه موردی: مراکز خرید شهر تهران)

بیان مساله: محصول معماری خلق فضاست. فضا پس از حیات، از طریق کاربران روزانه تعریف و باز‌تعریف می‌شود. از اینرو شناخت کاربر و مطالعه زمینه‌های آنان مانند سن، جنسیت و قشرهای فرهنگی در فضا اهمیت شایانی می‌یابد. یکی از این عوامل، جنسیت است که مقوله‌ای اجتماعی است و اینکه هر جنسیتی چگونه رفتار می‌کند، محصول اجتماع است. بر مبنای این واقعیت زنان و مردان، تجارب متفاوتی در زندگی دارند و بر طبق تحلیل‌های جامعه‌شناختی به شکل‌های متفاوتی فضا را اشغال می‌کنند و بنابراین طراحی به شکل قابل ملاحظه‌ای بر الگوهای جنسیتی استفاده از فضا کاربرد دارد. سوال ‌تحقیق: این پژوهش درصدد بررسی ارتباط جنسیت و فضا بوده و با تبیین مولفه‌های برگرفته از جنسیت و تحلیل آنان، در پی پاسخگویی به پرسش‌های نقش عامل جنسیت در طراحی معماری و چگونگی رسیدن به تعادل جنسیتی در فضا و تببین نقش جنسیت در مساله طراحی معماری می‌باشد هدف تحقیق: هدف پژوهش حاضر، تبیین جایگاه جنسیت در طراحی معماری می‌باشد. روش تحقیق: روش پژوهش، روش کیفی نظریه‌ی زمینه ای است و در راستای انجام پژوهش، 5 مرکز خرید در شهر تهران انتخاب شده و با کاربران این مراکز مصاحبه شده و پاسخ‌ها مورد سنجش و تحلیل قرارگرفته‌اند. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل فضای مراکز خرید شهر تهران شاخص‌هایی را ارائه نمود که به عنوان عوامل موثر در سنجش مطلوبیت فضا تلقی شده و سنجش کارآیی طراحی فضا را در پی داشتند. بر اساس نتایج، در صورتی که مفاهیم منتج به مقوله‌های ارایه شده‌ی کمال‌گرایی، پذیرش فضایی، ترغیب به تداوم حضور در فضا، بازآفرینی آسایش در فضا، تناسب جنسیتی فضا در طراحی مورد توجه قرار گیرند، طرح حاصل به تعادل جنسیتی دست یافته و جنسیت به عنوان عاملی اجتماعی در مساله طراحی لحاظ شده و در نهایت با تناسب جنسیتی فضا، تعادل جنسیتی به معنای توجه به هر دو گروه و نیازهای آنان برقرار شده و فضا برای تمامی گروه‌های جنسیتی مطلوب خواهد

کلیدواژه ها:

تناسب جنسیتی ، تعادل جنسیتی ، جنسیت ، فضا ، فضای عمومی ، طراحی معماری ، مراکز تجاری