بهینه‌سازی استخراج اسانس کرفس و فعالیت آنتی اکسیدانی آن با استفاده از روش سطح پاسخ و امواج التراسونیک

گیاهان دارویی به موجب داشتن ترکیبات آنتی اکسیدان در حفظ سلامت بشر بسیار مفید بوده و کرفس به عنوان یک گیاه دارویی، غنی از این ترکیبات است. بذر کرفس دارای اسانس قابل توجهی است و در تهیه عطر، ادویه و درمان بیماری‌ها کاربرد دارد. در این تحقیق، اثر نسبت‌ آب به بذر (375، 500 و 625 میلی‌لیتر به 35 گرم بذر)، زمان التراسونیک (10، 20 و 30 دقیقه) و زمان استخراج با کلونجر (1، 2 و 3 ساعت) بر استخراج اسانس (درصد حجمی/وزنی) از بذر کرفس و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس به دو روش فرپ (FRAP) و درصدDPPH30min بررسی و برای بهینه‌سازی از روش سطح پاسخ (RSM) استفاده شد. براساس نتایج، بهترین نسبت تیمارها مربوط به نسبت 625 میلی‌لیتر آب به 35 گرم بذر، اعمال امواج التراسونیک 20 دقیقه و اسانس‌گیری با کلونجر در مدت زمان 3 ساعت بود. در همین شرایط بهینه، نسبت 625 میلی‌لیتر آب به 35 گرم بذر، عدم اعمال امواج التراسونیک و اسانس‌گیری در مدت زمان 3 ساعت به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. در شرایط بهینه، میزان اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس در روش فرپ و روش درصدDPPH30min به‌ترتیب 33/2 درصد حجمی/وزنی، 6/1513 میکرومولار Fe+2 در 50 میکرولیتر اسانس و 52/48 درصد بدست آمد. در تیمار شاهد نیز میزان اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس در روش فرپ و روش درصدDPPH30min به‌ترتیب 45/1 درصد حجمی/وزنی، 1064 میکرومولار Fe+2 در 50 میکرولیتر اسانس و 30/29 درصد حاصل شد. مقادیر داده‌های حاصل از آزمایش با مدل پیش بینی شده توسط RSM تطابق داشت و این نشان می‌دهد که استفاده از این روش در بهینه‌سازی شرایط اسانس‌گیری، مناسب است. علاوه بر این، کاربرد التراسونیک میزان استخراج اسانس و ظرفیت آنتی اکسیدانی آن را افزایش داد.

کلیدواژه ها:

امواج فراصوت ، دی پی پی اچ ، روغن فرار ، فرپ ، گیاه دارویی