دوگان‌سازی فعل در زبان فارسی در رویکرد صرف ساخت

هدف از پژوهش پیش رو، بررسی دوگان­سازی فعل در زبان فارسی است. نوعی از دوگان­سازی، تکرار کامل ترکیبات حاصل از بـ + پایة فعل مضارع است که به­صورت فعل امر، صفت، اسم یا قید کاربرد دارند و با تکرار آن­ها، واژة جدیدی ساخته می‌شود که ازنظر مقولة دستوری، معنا یا کاربرد، یا هر سه مورد نسبت به پایه متفاوت است. با توجّه به اینکه این دوگان‌ساخت‌ها صورت یا معنایی متفاوت از پایه دارند، می­توان آن­ها را ساخت نامید. آنچه در پژوهش حاضر از ساخت مدّ نظر است، ساخت مطرح در چارچوب دستور ساخت­ (خیرت بوی، 2010) است. در پژوهش حاضر دوگان­ساخت­های حاصل از تکرار بـ + پایة فعل مضارع به­مثابة ساخت مطرح شده و ویژگی عمومی صوری و معنایی این دوگان­ساخت­ها در قالب یک طرح­واره بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که برای همة نمونه‌های این نوع دوگان‌سازی کامل در زبان فارسی می­توان طرح­واره­ای ترسیم کرد که دو بخش صورت و معنا دارد. در بخش معنا، شدّت و انجام کار بیش از حدّ معمول ویژگی کلّی این ساخت است. پژوهش حاضر، پیکره­بنیاد بوده و نمونه­های دوگان­ساخت در متن نوشتاری یا گفتاری تحلیل و بررسی شده است.  

کلیدواژه ها:

دوگان ­سازی ، ساخت ، سازگاری بافتی ، صرف ساخت ، طرح­واره