بررسی مدل های HEC- و 6 GSTARSو برآورد روند رسوبگذاری در مخزن با استفاده از مدل منتخب و کالیبره شده (مطالعه موردی: سد دز)

ساخت سد بر روی رودخانه ها اثرات قابل توجهی بر رژیم جریان آب و رسوب دارد و در دراز مدت می تواند موجب تغییرات در ریخت رودخانه و مخزن سد و محیط زیست پیرامون آن گردد و عمر مفید مخزن را کاهش دهد. لذا پیش بینی میزان رسوب ورودی به مخزن سد و چگونگی توزیع آن در مخزن حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق از بین روش های توزیع رسوب، روش تجربی کاهش سطح به منظور برآورد روند رسوبگذاری در مخزن سد دز به کار رفته است. به منظور واسنجی مدل، هیدروگرافی اولیه ی انجام شده در سال 1351 مبنا قرار داده شده و براساس هیدروگرافی سال 1382 و ارقام صفر جدید مخزن و حجم مفید مخزن در ترازهای مختلف، ضرایب روش فوق تدقیق شده است. از بین روش ها و مدلهای ریاضی و کامپیوتری مدل هایHEC- و 6 GSTARS3.0مد نظر قرار گرفته است و با استفاده از اطلاعات توپوگرافی و هیدرولوژی، مخزن سد دز و رودخانه مدلسازی شده است. به عنوان خلاصه ای از تحقیق و نتایج آن می توان اشاره کرد که رقوم بستر در محل محور از رقوم 151 متر از سطح دریا، در سال 1341 (شروع بهره برداری) به رقوم 180 در سال 1351 و به رقوم 250 در سال 1382 رسیده است. حجم مخزن نیز از 3346 میلیون متر مکعب در سال 1341 با 18 % کاهش به رقم 2729 میلیون متر مکعب در سال 1382 رسیده است. متوسط انباشت رسوب در بازه 41 ساله گذشته معادل 15/8میلیون متر مکعب در سال بوده است. در این تحقیق در ابتدا روش تجربی کاهش سطح برمبنای نتایج هیدروگرافی های مشاهداتی در مخزن کالیبره شد.. بطوریکه در بین سالهای 1351 تا 1382 نتایج روش تجربی کاهش سطحِ کالیبره شده با نتایج مشاهداتی در مخزن همخوانی بسیار خوبی نشان داد. بدین ترتیب ضرایب دقیقِ روش کاهش سطح در مخزن سد دز بدست آمد. در مرحله بعدی تحقیق، با استفاده از روش کاهش سطحِ کالیبره شده محاسبات رسوبگذاری در مخزن برای دوره 40 ساله بعدی (پیش بینی در خلال سالهای 1382 تا 1422 ) انجام گرفت

کلیدواژه ها:

رسوبگذاری در مخزن سد دز ، روش کاهش سطح ، مدلGSTARS3 ، مدل ، HEC-6 کالیبراسیون مدل