تجزیه فیتوشیمیایی اندام‌های مختلف گیاه‌ خودرو ریواس (Rheum ribes) در مرحله گل‌دهی (مطالعه موردی ارتفاعات روستای کاریزک از توابع شهرستان کاشمر)

آزمایشی به‌منظور تجزیه فیتوشیمیایی ترکیبات گیاه‌ هرز خودرو ریواس (Rheumribes) در مرحله فنولوژیکی گل‌دهی در آزمایشگاه علوم علف‌های‌هرز دانشگاه گنبدکاووس در سال 1394 انجام شد. نمونه‌های گیاهی ریواس از ارتفاعات اطراف روستای کاریزک از توابع شهرستان کاشمر جمع‌آوری شد. پس از شناسایی گونه گیاه ریواس اندام‌های مختلف به‌ تفکیک ساقه، برگ و گل ‌آذین از یکدیگر جدا، خشک و  نهایتاً پودر گردید. سپس مقادیر ترکیبات شیمیایی نظیر میزان ماده ‌آلی، خاکستر خام، پروتئین ‌خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، نشاسته و کربوهیدرات‌های محلول و میزان فنل ‌کل در اندام‌های مورد بررسی و مخلوطی از اندام‌ها براساس روش‌های استاندارد فیتوشیمیایی مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی‌داری میان اندام‌های مختلف گیاه ریواس از لحاظ صفات فیتوشیمیایی مورد بررسی بود. براساس نتایج، بیش‌ترین درصد معنی‌دار ماده ‌آلی، خاکستر خام، پروتئین‌ خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی به‌ترتیب مربوط به اندام گل ‌آذین، دو اندام ساقه و برگ، برگ و گل ‌آذین، ساقه و گل‌آذین بود. بیش‌ترین میزان نشاسته و کربوهیدرات‌های محلول به‌ترتیب مربوط به ساقه و دو اندام برگ و مخلوطی از اندام‌ها بود. مطالعه حاضر هم‌چنین نشان داد که بیش‌ترین میزان معنی‌دار فنل ‌کل مربوط به اندام گل ‌آذین و مخلوطی از اندام‌ها بود. در حالی‌که کم‌ترین میزان فنل ‌کل در اندام ساقه مشاهده شد. به‌طورکلی نتایج نشان داد که میزان ترکیبات فیتوشیمیایی مورد اندازه‌گیری در اندام‌های مختلف ریواس، متنوع بود. بنابراین با توجه به زیست توده تولیدی بالای گیاه هرز خودرو ریواس و نقش ترکیبات فنلی به‌همراه میزان مناسبی از برخی متابولیت‌های اولیه، بهینه‌سازی روشی مناسب جهت استخراج این ترکیبات ضروری به‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه ها:

اندام‌ها ، پروتئین‌ خام ، ترکیبات شیمیایی ، ریواس ، کربوهیدرات‌های محلول ، فنل‌ کل ، مرحله فنولوژیکی گل‌دهی