بررسی آماری- سینوپتیکی سیلاب های حوضه رودخانه ارس

به منظور بررسی سیلاب های بوقوع پیوسته در حوضه آبریز رودخانه ارس، از آمار بلند مدت 30 ساله ایستگاه های هیدرومتری و سینوپتیک واقع در حوضه استفاده شد. در ادامه رژیم رودخانه بصورت ماهانه و فصلی مشخص گردید. پس از شناسایی دوره های سیلابی با استفاده از روش تحلیل مولفه های و تحلیل خوش های عوامل و الگوهای بوجود آورنده سیلاب در منطقه مشخص گردید. برای بررسی وضعیت جوی، با مراجعه به تارنمای متعلق به مرکز ملی پیش بینی های محیطی و علوم جو امریکا NCEP/NCAR داده های ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، نم ویژه، شاخص امگا و مولفه های مداری و نصف النهاری باد اخذ و نقشه های سینوپتیک ترسیم شد. نتایج نشان داد، که 4 الگو در سیلاب های منطقه تاثیرگذارتر از سایرین می باشد. از پدیده های جوی در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال میتوان به فرود عمیق بر روی دریای سیاه، سرخ و خلیج فارس و تشکیل یک هسته سردچال بر روی غرب دریای خزر اشاره نمود. در سطح زمین نیز تشکیل پرفشار بر روی خزر وکمفشار مستقر بر روی عراق و غرب ایران سبب شده، تا شیو تغییرات فشار در منطقه افزایش یافته و شرایط را برای صعود فراهم گردد. منبع رطوبتی اصلی این سیلاب ها را می توان دریای خزر نام برد. این موهم با اعمال تابع همگرایی شار رطوبت بدست آمد.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، فرود عمیق ، سردچال ، دریای خزر ، رودخانه ارس