ارزیابی پارامترهای طراحی زهکشی زیر زمینی در طرح زرینه رود

توسعه اراضی زهدار و بدنبال آن شوری و سدیمی شدن منابع خاک ، پس از اجرای طرحهای وسیع آبیاری در چند دهه گذشته ، در بسیاری از کشورها ، همراه با ضرورت بهر ه برداری از منابع آب و خاک شور و نسبتًا شور ، مسئولین ، برنام ه ریزان و محققان را به پرداختن جدی به مسائل مزبور در زمینه های تحقیقاتی ، برنام ه ریزی ، اجرایی و بهر ه برداری ناگزیر ساخته اس ت . کشورهایی نظیر آمریکا ، شوروی سابق ، هندوستان ، پاکستان ، مصر و … از این جمله اند. قسمت وسیعی از اراضی کشور ما ، بدلیل شرایط اقلیمی ، بارندگی ناچیز و تبخیر زیاد از یکطرف و اعمال آبیاری با مدیریت نامناسب از طرف دیگر ، در معرض شوری و ماندابی شدن م ی باشند. هر چند در خصوص وسعت خاکهای شور یا سدیمی و ماندابی در ایران ، گزارشات مختلفی ارائه شده اس ت، لیکن در اکثر گ زارشات مزبور ، ذکر شده که حدود23/5میلیون هکتار از اراضی کشور با درجات مختلف مسائل شوری ، سدیمی و ماندابی بودن مواجه م ی باشند. از طرف دیگر بخش عظیمی از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی ایران شور و یا نسبتًا شور بوده که بهر ه برداری بهینه از آنها صورت نم ی گیرد. بعلاوه بطور معمول ، اغلب آبهای کاربردی در ک شاورزی به تناسب نوع و منبع دارای مقادیر متفاوتی از املاح محلول می باشند که در صورت بکارگیری آنها بدون اعمال یک مدیریت صحیح در آبیاری اراضی ، موجبات شوری و ماندابی بودن اراضی فراهم می گردد. با توجه به آنچه دربالا بیان شد ضرورت توجه به مسائل زهکشی و برنامه ریزی بمنظور پژوهشهای علمی و تحقیقات مزرع ه ای از الزاماتی است که امروزه ضرورت آن بیش از پیش احساس م ی گردد. متأسفانه علیرغم پیشرفتهای نظری بسیاری که در امر زهکشی انجام شده است ، در بسیاری از موارد، تنها توجه به مسائل تئوری نمی تواند پاسخگوی نیازها باشد . از علل این امر م ی توان به مسائل زیر اشاره کرد : - کمی تعداد آزمایشهای اندازه گیری هدایت هیدرولیک خاک - دشوار بودن تشخیص دقیق لایه محدودکننده - وجود زهکشی طبیعی در خاک و دشوار بودن برآورد آن و وجود عدس ی های شنی در خاک که آب را به سرعت انتقال می دهند. - دشوار بودن تخمین صحیح ضریب زهکشی و آبدهی ویژه . بطوریکه علیرغم همه دقتهایی که در مباحث تئوری در مطالعات زهکشی طرحها در سطح کشور می گردد، اما در عمل پس از احداث شبکه زهکشی ، نتایج حاصله با برآوردهای اولیه متفاوت و گاهًا نیز مغایر می باشد. از این رو ، بهترین راه حل فائق آمدن به مشکلات یاد شده ، احداث مزارع آزمایشی است که امید است بصورت جدی مورد توجه مسئولین و دست اندرکاران مسائل آب و خاک قرار گیرد