عوامل زیرساختی و تحلیل اثرات سرریز آنها بر رشد گردشگری استان‌های ایران

تاثیرات صنعت گردشگری بر رشد اقتصادی را می­توان به دو دسته‌یِ اثرات مستقیم و اثرات غیرمستقیم (یا سرریز) تقسیم کرد. اثرات مستقیم موضوع بسیاری از مطالعات حوزه گردشگری بوده است اما تحلیل اثرات سرریز، بویژه اثرات ناشی از توسعه زیرساخت­های گردشگری، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق، با رویکرد تحلیلی و همراه با بررسی کامل جوانب کمی و کیفی روش‌های تعیین اثرات سرریز فضایی متغیرهای مختلف مؤثر بر توسعه صنعت گردشگری، این آثار را به تفکیک هر یک از متغیرها و به تفکیک هر استان بررسی کرده است. برای این منظور، از مدل­های اقتصادسنجی فضایی استفاده شده است. نتایج تحقیق، وجود اثرات ثابت فضایی را تایید کرد و بر اساس آزمون ضریب لاگرانژ، مدل دوربین فضایی بکار گرفته شد. نتایج، گویای وجود تاثیر مثبت و معنی­دار متغیرهای زیرساختی حمل و نقل (جاده­ای، ریلی، هوایی) و آژانس­های مسافرتی بر رشد ارزش افزوده در صنعت گردشگری است. بررسی آثار سرریز متغیرهای زیرساختی بر رشد ارزش افزوده، نشان داده است که بجز شاخصِ واحدهای اقامتی، سایر متغیرهای زیرساختی گردشگری دارای اثر سرریز منفی برای استان­های مجاور و اثر سرریز مثبت برای سایر استان­ها هستند. منفی بودن آثار سرریز بر رشد گردشگری استان­های مجاور، ناشی از عامل رقابت و ثبات نسبی در تعداد گردشگر داخلی است و مثبت بودن آثار سرریز بر استان­های دورتر، ناشی از عوامل همچون توسعه سفرهای چند مقصده و افزایش دسترسی به بازار می­باشد.

کلیدواژه ها:

Tourism Infrastructure ، Spillover Effects ، Value Added of Tourism Industry ، Provinces of Iran. ، زیرساخت های گردشگری ، اثرات سرریز ، ارزش افزوده صنعت گردشگری ، استان های ایران