تحلیل گفتمانی دین و دولت در بخش های سه گانه شاهنامه فردوسی

شاهنامۀ فردوسی، اثری عظیم در ادبیات ایرانی است. محتوای آن را اسطوره­ها، افسانه­ها و تاریخ ایران، از ابتدا تا فتح ایران توسط اعراب مسلمان تشکیل می­دهد. رابطۀ دین و دولت در شاهنامه، به دلیل اهمیت آن در عصر مدرن، از موضوعات مورد علاقۀ نسل جدید است. در این مقاله، با روش هرمنوتیک نورمن فرکلاف که مبتنی بر سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین است به بررسیِ نسبت دین و دولت در سه دورۀ اساطیری، پهلوانی و تاریخی شاهنامه پرداخته­ایم. در شاهنامه، دولت روندی ثابت و یکنواخت دارد و دین است که با فرازوفرود خود این رابطه را تحت تأثیر قرار می­دهد. دولت که همان حکمرانی و جهان­داری است ساختار ساده­ای دارد، ولی دین به­ مرور زمان از ساختار ساده به سوی ساختار پیچیده حرکت میکند که همین موضوع رابطۀ دین با دولت را متحول می­سازد و طی زمان، رابطۀ ساده آن در دوران کیومرث به رابطه­ای پیچیده در پایان شاهنامه تبدیل می­شود. در این مقاله سعی شده رابطۀ دین و دولت در شاهنامه با توجه به سه سطح تحلیلی فرکلاف و سه بخش شاهنامه مورد کنکاش قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

دین ، دولت ، شاهنامه ، فردوسی ، فرکلاف