خوانش پیوند سازمان فضایی خانه و شیوه زندگی در معماری بومی (مطالعه موردی: شهر بُشرویه)

بسیاری از نظریه پردازان حوزه محیط و رفتار، شیوه زندگی و نظام رفتاری حاصل از آن‌را به‌عنوان عینی ترین بیان های فرهنگ سکونت می‌دانند. انسان و نیازهای او طبق نظر محققان، عامل اصلی در طراحی فضا و روابط میان آن است که چنانچه به درستی صورت گیرد، می‌تواند در خلق محیط‌های مطلوب‌تر راهگشا باشد. طیف متنوع نیازهای انسان از نیاز به خلوت و قلمرویابی تا تماس اجتماعی و  تعامل با دیگران در روابط درونی افراد خانواده، طراحی خانه را به ویژه به لحاظ سازمان فضایی و نحوه استقرار فضاهای عمومی، نیمه عمومی و خصوصی درون خانه و در کنار یکدیگر بسیار حساس و قابل تأمل می‌سازد. روش زندگی، به نحوه زندگی انسان‌ها که انتخاب می‌کنند مربوط می‌گردد و بر ایده‌ال‌ها، قواعد، قوانین، رفتارهای روزمره زندگی و نظایر آن استوار است. لذا خوانش و فهم چگونگی اثر بخشی شیوه زندگی و آداب رفتاری ناشی از آن بر شکل‌گیری فرم و سازمان فضایی خانه‌های بومی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. این تحقیق از گونه پژوهش موردی با استفاده از روش تحقیق ترکیبی شامل روش‌های توصیفی، تحلیلی و در نهایت‌‌ مصاحبه و تهیه پرسشنامه و قیاس تطبیقی صورت گرفته است. نمونه انتخاب شده، بافت تاریخی شهر بشرویه می‌باشد. در این بافت معماری مسکونی دوره‌های تیموری، صفوی و قاجار در بومی‌ترین شکل‌های خود مشاهده می‌شود که ویژگی اساسی‌اش، علاوه بر سالم بودن، تداوم و نفوذ آن در مناطق پیرامونی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد ویژگی‌های شیوه زندگی بومی و سیستم‌های فعالیت ناشی از آن به ویژگی‌های خاص استقرارها و محیط‌ها انجامیده و دلایل تنوع آن‌ها و در نتیجه ارتباط بین شیوه زندگی و محیط ساخته شده مصنوع را شرح می‌دهند. لذا بایستی اذعان داشت شیوه زندگی و سیستم‌های فعالیت، هر دو باهم، در تحلیل و طراحی بسیار مفید هستند و طراحان و برنامه‌ریزان را در رسیدن به الگوی مسکن مناسب منطقه یاری می‌رسانند.

کلیدواژه ها:

lifestyle ، behavioral system (activity systems) ، spatial arrangement of house ، Boshrooyeh ، vernacular architecture. ، شیوه زندگی ، ‌نظام رفتارها‌(سیستم فعالیت‌ها) ، ‌سازمان فضایی خانه ، ‌بشرویه ، ‌معماری بومی.