تبیین عوامل انگیزش حس مکان در جامعه روستایی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری(مطالعه موردی: پهنه روستایی استان آذربایجان شرقی)

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 284

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHRE-38-165_005

تاریخ نمایه سازی: 1 اسفند 1399

چکیده مقاله:

حس مکان نوعی رابطه حسی و تعاملی میان فرد و محیط زندگی را تبیین ‌می‌کند و رابطه مثبتی با پیوند میان فرد و مکان و دریافت‌های کیفی مثبت و رضایتمندی از محل زندگی دارد. از آنجا که به استناد سرشماری‌های سراسری کشور، مهاجرت روز افزون روستاییان به شهر و دل کندن و ترک روستا از مشکلات گریبانگیر جوامع روستایی می‌باشد، شناخت عوامل انگیزش حس مکان و حفظ و تقویت آن توسط تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان روستایی می‌تواند در رفع این مشکل تأثیر‌‌گذار باشد. این پژوهش با هدف تدقیق مفهوم حس مکان و تبیین مؤلفه‌های ماهیتی و شاخص‌های مربوطه در جامعه روستایی انجام شده و در دو مرحله انجام یافته است‌. در مرحله اول به روش مرور سابقه موضوع، تحلیل و حصول به استدلال منطقی، ابعاد اصلی حس مکان تعریف شد و مدل نظری حس مکان تدوین گردید. ‌‌سپس در مرحله دوم با روش پیمایشی و آزمون پرسشنامه‌ای، تعداد 391 نمونه به‌صورت خوشه‌ای تصادفی از روستاهای بالای 20 خانوار استان آذربایجان شرقی انتخاب شد و با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری، مدل نظری به آزمایش گذاشته شده و جایگاه عوامل آن تبیین شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد‌ ابعاد اصلی حس مکان در سه وجه محیطی/کالبدی، فعالیتی/عملکردی و فردی/اجتماعی در درون تجربه زیستی انسان در مکان مفروض تعریف می‌شود‌.‌ وجود کیفیات خاص عوامل سه گانه‌ درون یک تجربه زیستی در تأثیر‌‌پذیری از ویژگی‌های شخصی پس از عبور از فیلتر ادراکی و شناختی فرد، مفهوم حس مکان را شکل می‌دهد‌ و افزایش کمی و کیفی عناصر و فرایند مطرح شده، میزان عمق آن‌را می افزاید. همچنین نتایج آزمون در جامعه روستایی انتخابی نشان می‌دهد مهم‌ترین عوامل در انگیزش حس مکان به‌ترتیب عوامل پیوند مکانی، کیفیات محیطی، میزان فعالیت و عملکرد، هویت مکان و پیوند اجتماعی و رفاه مکانی می‌باشد. در ادامه پژوهش شاخصه‌های ایجاد این عوامل، تبیین و راهکارهای عملی جهت کاربست در فضاهای روستای ارائه شده است. نتایج حاصل می‌تواند برای معماران و برنامه‌ریزان روستایی و متخصصین مربوط به علوم محیطی جهت آفرینش محیط‌های دارای حس مکان مفید باشد.  

نویسندگان

امیر صمدپور شهرک

Ph.D. Candidate in Architecture, Department of Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

ایرج اعتصام

Professor, Department of Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

علیرضا عینی فر

Professor, School of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Ardoin, N. M. (2006). Toward an Interdisciplinary Understanding of Place: ...
  • Bott, S. E. (2000). The Development of psychometric scales to ...
  • Cross, J.E. (2001). What is Sense of Place & space. ...
  • Feld, S. & Basso, K., (1996). Senses of place. Santa ...
  • Ghoomi, A.H & Yazdanfar, S.A & Hosseini, S.B& Norozian Malekli, ...
  • Hummon, D. M. (1992). Community Attachment: Local Sentiment & Sense ...
  • Jorgensen,B.S & Stedman, R.C.(2001). Sense of place as an attitude: ...
  • Lewicka, M. (2011). Place attachment: How far have we come ...
  • Montgomery, J. (1998). Making a City: Urbanity, Vitality and Urban ...
  • Najafi, M. & Mohd Shariff, K.M. (2011). The Concept of ...
  • Norberg-Schulz, C. (1979). Genius loci: towards a phenomenology of architecture. ...
  • Punter, J. V. (1991). Participation in Design of Urban Space. ...
  • Proshansky, H. M., Ittleson, W. H., & Rivlin, L. G. ...
  • Relph, E. (1976). Place and placelessness. London: Pion Limited. ...
  • Rogan, R., O Connorb, M., & Horwitza, p. (2005). - ...
  • Raymond, C. M., Brown, G., Weber, D. (2010). The measurement ...
  • Salvesen, D., (2002). The making of place, Research on Place ...
  • Shamai, S. (1991). Sense of Place: An Empirical Measurement. Geoforum. ...
  • Steele, F. (1981). The sense of place. Boston: CBI Publishing ...
  • Tuan, Y, F. (1974). Topophilia: A study of environmental perception ...
  • Xu, Y. (1995), Sense of Place and Identity, Research on ...
  • آراسته، مهدی؛ فرکیش، هیرو. (1394)، فاکتورهای تأثیر‌‌گذار بر احساس تعلق ...
  • آیشم، معصومه؛ میر‌غلامی، مرتضی.(1395)، مدل ارزیابی حس مکان بر‌اساس مؤلفه‌های ...
  • جوان فروزنده، علی؛ مطلبی، قاسم. (1389)، مفهوم حس تعلق به ...
  • خدایی، زهرا؛ رفیعیان، مجتبی؛ داداش‌پور، هاشم؛ تقوایی، علی اکبر.(1396)، تبیین ...
  • سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه.(1395)، روش‌های تحقیق در علوم ...
  • رلف، ادوارد. (1390)، مکان و حس لامکانی، ترجمه جلال تبریزی، ...
  • فلاحت، محمد صادق. (1385)، مفهوم حس مکان و عوامل تشکیل‌دهنده ...
  • ماتلاک، ل، جان. (1379)، آشنایی با طراحی محیط و منظر، ...
  • نمایش کامل مراجع