رهیافتی بر حفاظت از منظر فرهنگی روستای تاریخی دوان

بافت تاریخی روستای دوان که در نزدیکی شهرستان کازرون واقع شده، با دارا بودن ویژگی­های کالبدی همچون نظام باغداری پلکانی، معماری سنگی با دیرینگی دوره ساسانی و خصوصیات اکولوژیکی در کنار ارزش­های ناملموسی مانند آداب و رسوم و گویش خاص مردم منطقه، حاصل تعامل هوشمندانه­ی انسان با طبیعت و مصداق مفهوم منظر فرهنگی است. بررسی اصطلاح منظر فرهنگی که شامل تمامی ویژگی‌های میراث ملموس، ناملموس و تنوع­های زیست‌محیطی و فرهنگی است، در روستای دوان می‌تواند بسیار مورد توجه واقع شود و منجر به ثبت این روستا در فهرست مناظر فرهنگی کشور شود. در این صورت، با توجه به آسیب‌هایی همچون مشکل اشتغال و مهاجرت اهالی، تهدید پوشش­های گیاهی و جانوری، ایجاد زمینه­ی تغییر الگوهای معماری و معیشت و مواردی از این قبیل که در این روستا وجود دارد و ثبت آن را به عنوان منظر فرهنگی تهدید می‌کند؛ مداخلاتی جهت رفع آسیب‌ها و بهبود کیفیت روستا در قالب طرح حفاظت و مدیریت آن لازم است که این مسئله به عنوان هدف اصلی این پژوهش مدنظر قرار گرفته است. در این راستا «مطالعه تحلیلی و ثبت اطلاعات»، «ارزش­گذاری» و در نهایت «ارائه طرح حفاظت و مدیریت»، مراحل مختلف پژوهش را تشکیل می­دهند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه­ای و میدانی بوده است. دستاوردهای پژوهش نشان می­دهد که با وجود چالش­های موجود اما امکان حفاظت مؤثر منظر فرهنگی دوان از طریق احیای اشتغال و تزریق پویایی در بافت در کنار حفظ ارزش­های اصیل آن وجود دارد. از این­رو ثبت منظر فرهنگی این منطقه در فهرست میراث فرهنگی کشور، امکان حمایت و تلاش در جهت حفاظت از ارزش­های آن را پر رنگ­تر می­کند. هم­چنین از طریق حفظ و ارتقاء الگوهای معماری بومی، تقویت سطح گردشگری، جذب مشارکت­های مردمی و ایجاد فرصت­های شغلی و با تأکید بر قابلیت­های تاریخی، طبیعی و فرهنگی روستای تاریخی دوان، می­توان رونق کالبدی و اجتماعی را در آن بهبود بخشید و در مسیر حفاظت پویا از این میراث ارزشمند گام­های موثری برداشت.    

کلیدواژه ها:

Conservation ، Cultural Landscape ، Rural Heritage ، Davan Village ، Stone Architecture. ، حفاظت ، منظر فرهنگی ، میراث روستایی ، روستای دوان ، معماری سنگی.