بررسی و تحلیل بافت تاریخی روستای خویدک براساس گاهنگاری دوره‌های تاریخی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 892

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHRE-39-169_004

تاریخ نمایه سازی: 1 اسفند 1399

چکیده مقاله:

خویدک یکی از روستاهای تشکیل‌دهنده دهستان فهرج از توابع بخش مرکزی شهرستان یزد است. این روستا آثار تاریخی زیادی را در دل خود دارد و از بافت نسبتاً منسجمی برخوردار است. این مقاله با رویکرد تاریخی ـ تحلیلی قصد دارد بافت روستا را از دیدگاه تاریخی بررسی کرده و در کنار آن تأثیر عوامل اقلیمی بر شکل‎گیری بافت روستا را مطالعه کند. برهمین‌پایه مهم‌ترین سؤالاتی که در این مقاله مطرح شده‌اند عبارت‌اند از 1. روستای خویدک در چه دوره‎هایی شکل گرفته و توسعه یافته است؟ 2. براساس اطلاعات جمع‎آوری‎شده، وضعیت بافت تاریخی روستای خویدک چگونه است؟ متون محلی یزد روستای خویدک را مربوط به دوره ساسانی می­دانند شواهد باستان‌شناختی مرتبط با این دوران نیز در دشت­های اطراف روستا شناسایی شده است. همچنین قلعه تاریخی روستا را نیز به این دوره تاریخ‌گذاری کرده­اند. در کنار آن مسجد جامع قدیم قرار دارد که می‎تواند مربوط به دوران صدر اسلام باشد. در بررسی‌های باستان‌شناختی که در این روستا انجام گرفت تعداد دوازده خانه شناسایی گردید که به دوره آل‌مظفر تاریخ‌گذاری می‌شوند. می‌توان گفت که بافت روستا در قرون میانی اسلامی در محدوده‌ای حدفاصل حسینیه پایین تا حسینیه بالا قرار داشته است. اگرچه شواهد به‌دست‌آمده از دوره صفویه اندک است، ولی خانه‌های زیادی شناسایی شدند که در دوره‌های قاجار ساخته‌ شده‌اند. در این دوران روستا به حد نهایی گسترش خود رسیده بود. در دوران پهلوی و معاصر نیز برخی از خانه‌های تاریخی مرمت و نوسازی گردیده­اند. روستای خویدک دارای بافت تاریخی نسبتاً متراکمی است که در جهت شمال‎غربی ـ جنوب‎شرقی توسعه یافته است. خانه‎ها درون‌گرا بوده و از عناصری همچون حیاط مرکزی، صفه (تالار)، زیرزمین و خرداقلیم تشکیل شده‎اند. پوشش‎ها نیز اکثراً گنبدی و حجم زیادی از مصالح مورد استفاده بوم‎آورد بوده و در ساخت برخی از نمونه‎های اخیر، از مصالح مدرن استفاده شده است. درصد زیادی از خانه‎ها متروک شده که این امر اگرچه، در حفظ بافت تاریخی تا حدودی مؤثر بوده، ولی ادامه این روند می‎تواند تخریب بخش زیادی از بافت را به‌دنبال داشته باشد.        

نویسندگان

سید فضل اله میردهقان اشکذری

University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Anisi, A. (2007), Early Islamic Architecture in Iran (637-1059), unpublished ...
  • آرشیو اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ...
  • ابن بلخی، (1363)، فارسنامه. به تصحیح آلن نیکلسون و گای ...
  • ابن‌حوقل، (1345)، صوره‌الارض، ترجمه و تصحیح دکتر جعفر شعار، تهران، ...
  • اصطخری، ابواسحق، (1373)، مسالک‌و‌ممالک، ترجمه اسعد بن عبدالله تستری، به ...
  • افشار، ایرج (1374). یادگارهای یزد ج 1. تهران: انجمن آثار ...
  • البغدادی، یصفی الدین عبدالمؤمن بن عبد الحق، (بی‌تا)، مراصد الاطلاع ...
  • امیدوار، کمال، علیزاده شورکی، یحیی، و زارعشاهی، عبدالنبی، (1390)، ...
  • انیسی، علیرضا، (1389)، مسجد جامع فهرج ارزیابی مجدد، مجله هویت ...
  • پوردیهیمی شهرام، گرجی مهلبانی، یوسف، (1386)، روش‌های طراحی معماری اقلیمی، ...
  • جعفری، جعفر بن محمد، (1389)، تاریخ یزد، به کوشش ...
  • جهانبخش، سعید، اسماعیل‌پور، نجما، (1383)، مبانی طراحی اقلیمی واحدهای مسکونی ...
  • حسینی یزدی، سید رکن الدین. (1341)، جامع الخیرات. به تصحیح ...
  • بیروت، 1975. ...
  • حناچی، پیروز، آرمان، فهیمه، (1392)، شناخت ساختار کالبدی قلعه ...
  • دانشپور، عبدالهادی، شیری، الهام. (1394). رابطه انسان و طبیعت در ...
  • دشتی خویدکی، جواد، صدیقی خویدک، محمد مهدی. (1396)، فرهنگ عامه ...
  • زارعی، محمد ابراهیم، میردهقان، سید فضل اله، خادم زاده، محمد ...
  • زارعی، محمد ابراهیم، میردهقان، سید فضل اله، (1395)، نقش الگوی ...
  • زارعی، محمد ابراهیم، میردهقان، سید فضل اله، (1398)، بررسی تعامل ...
  • سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، (1381)، فرهنگ آبادی‌های استان یزد ج ...
  • سلطان‎زاده، حسین، (1368)، مقدمه‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ...
  • سیفی، عزیزالله، (1374). تأثیر متقابل شهر اشکذر یزد با حومه ...
  • شیرانی، فرزانه، مزیدی، احمد، خداقلی، مرتضی، (1388)، پهنه‌بندی اقلیمی استان ...
  • طرب نائینی، محمدحسین محمدجعفر، (1353)، جامع جعفری، تهران، سلسله انتشارات ...
  • قبادیان، وحید، (1393)، بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران، تهران، انتشارات ...
  • کاتب، احمد بن حسین بن علی، (1345)، تاریخ جدید یزد، ...
  • مستوفی بافقی، محمد مفید، (1342)، جامع مفیدی ج1، به کوشش ...
  • معماریان، غلامحسین، (1372)، آشنایی با معماری مسکونی ایرانی: گونه‌شناسی درون‌گرا، ...
  • معینی، سام، جوادی، شهرام، دهقان منشادی، محسن، اسماعیلی، رضا، (1389). ...
  • نشریه انرژی ایران. سال سیزدهم، شماره 33، 78 - 71. ...
  • مهندسان مشاور هنرسرای معماری یزد (1389)، طرح مرمت، مطالعه و ...
  • میردهقان، سید فضل اله. (1397). مطالعه، مستندسازی و طرح ساماندهی ...
  • نوریان، فرشاد، الهی‌زاده، محمد حسین، عبدالهی ثابت، محمد مهدی. ...
  • نیکزاد، ذات‌اله، (1385)، مجموعه کهن مسجد جامع میبد، در میبد ...
  • نمایش کامل مراجع