بررسی تأثیر ریشه گز در افزایش چسبندگی و مقاومت برشی خاک کناره‌های رودخانه کشف‌رود

پوشش گیاهی نقش قابل توجهی در کنترل لغزش­‌های سطحی خاک از طریق اثرات مکانیکی و هیدرولوژیکی ایفا می­‌کند. اما با توجه به پیچیدگی تعاملات گیاهان در خاک، کمی‌­سازی اثرات مقاومت ریشه­‌ها در خاک به‌عنوان یک چالش باقی‌ مانده است. این مطالعه، به بررسی و کمی­سازی اثرات حضور ریشه­‌های گونه گز در افزایش مقاومت ­برشی خاک کناره‌های رودخانه کشف‌رود در استان خراسان رضوی می­پردازد. به این منظور، بعد از بازدیدهای میدانی از منطقه، تعداد 18 نمونه دست ‌نخورده خاک حاوی ریشه‌های درختچه گز و سه نمونه خاک بدون ریشه به‌وسیله قالب‌های 10×10 سانتی‌متری از عرصه برداشت شد. این نمونه­ها به آزمایشگاه منتقل و آزمایش برش مستقیم بر روی آن­ها انجام شد و با رسم پوش گسیختگی موهر-کولمب، مقاومت برشی خاک مسلح شده با ریشه به‌دست آمد و با نمونه­‌های بدون ریشه مقایسه شد. نتایج حاکی از آن است که حضور ریشه­‌ها در خاک باعث افزایش چسبندگی و مقاومت برشی خاک به‌ترتیب تا 216.6 و 41.64 درصد می‌شود. همچنین، نتایج نشان می­دهد که با افزایش شاخص­‌های تراکم پوشش‌­های گیاهی RAR و RDR چسبندگی و در نتیجه مقاومت برشی خاک نیز افزایش م­ی‌یابد. بدیهی است این افزایش مقاومت برشی خاک باعث پایداری طبیعی کناره‌های رودخانه در مقابل فرسایش و تخریب می‌شود.

کلیدواژه ها:

پایداری کناره رودخانه ، تست برش مستقیم ، حفاظت سواحل رودخانه ، شاخص‌های تراکم RAR و RDR