بررسی اثر ماسه بادی بر افزایش رطوبت در منطقه ریشه با استفاده از دو روش آبیاری

فرسایش خاک چالش­ مهم مناطق خشک و نیمه‌­خشک است که باعث کاهش محصول و هدر رفت خاک می­‌شود. عدم بهره­برداری مناسب از عرصه­‌های طبیعی سبب ایجاد فرسایش شده است. این پژوهش در شمال سیستان انجام گرفت و هدف از اجرای آن شناسایی تاثیر ماسه بادی بر افزایش رطوبت در منطقه ریشه بوده است. برای اجرای پژوهش، سه نمونه خاک از عمق صفر تا 50 سانتی­متری برداشته شد و ویژگی‌­های اسیدیته، شوری، کربن، مجموع کلسیم و منیزیم، پتاسیم قابل جذب، سدیم قابل جذب، سدیم محلول، فسفر قابل جذب، مجموع کاتیون‌ها و بافت خاک آزمایش شدند. این پژوهش دارای هشت تیمار شامل نهال، خاک و آبیاری بود که به­‌صورت اسپلیت اسپلیت-پلات در سه تکرار به مدت دو سال انجام شد. در تیمار ماسه بادی بعد از کاشت نهال در هر چاله، یک لایه 20 سانتی­‌متری ماسه بادی روی خاک ریخته شد. در این آزمایش رطوبت خاک به­‌طور ماهانه و رشد گیاه در فصول رشد اندازه‌گیری ‌شد. تجزیه و تحلیل آماری­ داده­‌ها با استفاده از نرم‌افزار MSTAT صورت گرفت. یافته‌­ها نشان دادند که مقدار رطوبت در تیمارهای همراه ماسه بادی نسبت به سایر تیمارها 28 درصد بیشتر و از لحاظ آماری در سطح 0.01 تفاوت معنی­دار بین میانگین آن­ها وجود دارد. تجزیه و تحلیل آماری روی اهمیت روش­‌های به‌­کار گرفته­ برای رطوبت نشان ­داد که ماسه بادی به همراه آبیاری زیر­سطحی نهال توت در طبقه A و سایر تیمارها در طبقه B قرار داشتند. همچنین اندازه‌­گیری ارتفاع، تاج پوشش، قطر و تعداد شاخه نشان داد که نهال­‌های تیمار همراه با لایه شنی توت با روش آبیاری زیر­سطحی رشد مناسب‌تری نسبت به دیگر تیمارها داشت و از لحاظ آماری نیز در سطح 0.01 اختلاف معنی‌­داری بین آن­ها­ مشاهده شد. نتیجه‌­گیری می­‌شود، ماسه بادی باعث قطع صعود کاپیلاریته، تقلیل تبخیر خاک، افزایش رطوبت در منطقه ریشه و باعث حفاظت از آب و خاک می­‌شود.

کلیدواژه ها:

اسپلیت پلات ، تاج پوشش ، ریشه گیاه‌ ، رطوبت خاک ، نرم‌افزار MSTAT