جریان شناسی گفتمانی به مثابه رویکردی مطالعاتی در شناخت فکری فرهنگی جهان اسلام (الگوی موردی: هویت اندیشی سیاسی)

هدف: روش‌ها، نقش بسزایی در حصول نتایج مطلوب و اعتباردهی به یافته‌های مطالعه و تحقیق دارند. ماهیت روش‌شناختی پژوهش، تابعی است از اهداف، پرسش‌ها، و مهم‌تر از همه مسئله‌ای که ذهن پژوهشگر با آن روبه‌رو است. بی‌گمان تلاش‌های فراوانی در زمینه تعریف و ارائه روش‌ها در پرداختن به مسائل مختلف صورت گرفته است، زیرا روش‌ها، ابزارهایی جهت پرداختن به مسائل و دست‌یابی به واقعیت‌ها هستند و رسیدن به یک روش کارآمدتر می‌تواند به بررسی، تحلیل، درک، ماهیت و چیستی پدیده کمک بسزایی کند.روش: نظر به ضعف و کاستی عمده روش‌های کمیت‌گرا نسبت به روش‌های کیفیت‌گرا و استفاده از نظرسنجی و پرسشنامه به دلیل خردنگری حاکم بر آن‌ها، در تحلیل واقعیات کشورهای اسلامی می‌توان از روش جریان‌شناسی گفتمانی به‌عنوان یک رویکرد نوین، بومی، کلان‌نگر و کارآمد جهت خوانش مسائل و شناخت فکری فرهنگی جهان پیرامون، از جمله جهان اسلام بهره گرفت. یافته ها: روش مذکور می‌تواند به‌عنوان سرمشق و مدلی در فهم معنادارتر واقعیات عرصه بین‌الملل اسلامی مفید واقع شود. بنابراین در این پژوهش با همین روش به بررسی هویت سیاسی در اندیشه دو متفکر جهان اسلام پرداختیم.نتیجه گیری: روش پیشنهادی برای بخشی از مسائل جهان اسلام همچون مسئله روشنفکری، زنان، توسعه، آزادی، عدالت، دموکراسی، هویت و هویت سیاسی و... مفید است. لذا پژوهش پیش ‌رو با ارائه یک روش و به دست آوردن روایی آن، راه تازه ای برای مطالعه و مواجهه با مسائل جهان اسلام را نمایش می دهد.

کلیدواژه ها:

گفتمان ، جهان اسلام ، هویت سیاسی ، روش ، جریان