تاثیر اقلیم محل رویشگاه بر کمیت و کیفیت ترکیبات فیتوشیمایی برخی جمعیت های خرفه ایران

خرفه یکی از گیاهان دارویی مهم از خانواده پرتولاکاسه میباشد استکه خواص درمانی زیادی نظیر ضد درد، تب بر، ضدعفونی کننده، ضد اسکوربوت،ضدسرفه، ضد التهاب، تصفیه کننده خون، ضد سوختگی پوست و کاهش تورم و آبسه هادارد. در این پژوهش، تعداد 18 توده خرفه از مناطق مختلف کشور جمع آوری و موقعیت جغرافیایی آنها به لحاظ ارتفاع، طول وعرض جغرافیایی و میزان متوسط بارندگی و دمای متوسط محل رویشگاه ثبت گردید. برای بررسی میزان کمیت و کیفیت ترکیبات فیتوشیمیایی،بذورخرفه های جمع آوری شده با هگزان استخراج و با استفاده از دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MC)آنالیز شدند. نتایج آنالیز GC-MC نشان داد که بین 10 تا 31 ترکیبات فیتوشیمیایی بین توده های مختلف وجود دارد. بیشترین درصد ترکیبات را ماده 15،12،-9 اکتا دکاتریونیک اسید مربوط به توده قزوین با %83/1 و کمترین درصد این ماده (%38/7) مربوط به توده تالش مشاهده شد. بیشترین درصد خلوص مربوط به ماده تترا دکانوئیک اسید با میزان %99 که در اکثر توده ها مشاهده شد و کمترین درصد خلوص مربوط به ماده گلسیرین 1و3 دیولئین در توده قزوین مشاهده شد. نتایج نشان داد که با کاهش ارتفاع محل رویشگاه و افزایش میزان رطوبت نسبی درصد ترکیبات فیتوشیمیایی کاهش پیدا کرد. به طور کلی اطلاعات حاصل از تنوع فیتوشیمیایی جهت جمعآوری خرفه از مراکز تنوع مفید است و به انتخاب والدین از توده هایی که دارای تنوع فیتوشیمیایی زیاد هستند، جهت تولید جمعیت های در حال تفرق و نقشه یابی در برنامه های دورگ گیری و به نژادی می تواند آغازین گام اصلاح و تولید ارقام پر عملکرد با خواص دارویی مناسب برای صنایع دارو سازی کشور باشدو برای محافظت و مدیریت ژرم پلاسم این گیاه استفاده شود.

کلیدواژه ها:

ترکیبات فیتوشیمیایی ، خرفه ، گیاهان دارویی