گسست یا پیوست میان خدا و انسان، معناشناسی متنهای «قرب» در قرآنی کریم
محل انتشار: پژوهش های زبانشناختی قرآن، دوره: 9، شماره: 1
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 364
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_NRGS-9-1_012
تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399
چکیده مقاله:
قرب از موضوعات مطرح در رابطۀ میان انسان و خداوند است. قرآن در آیات متعدد، با تکیه بر اصل قرب مستمر خداوند به انسان، تصور هر نوع فاصله را از این رابطه منتفی میداند. برای وجود تفاوتها و گاه شباهتهای الهیاتی در نظام فکری عرب جاهلی با متن قرآنی در مقوله «قرب»، میتوان شاهد تحلیلهای متنوع از این مسئله بود. در انگارۀ جاهلی، خداوند تنها خالق هستی مطرح بوده و سایر اله و اولیاء، مدبّر زندگی انسان و واسط ارتباطی او با «الله» هستند. با توجه به محدودیت کاربرد آیات مرتبط با مقولۀ همبستگی انسان و خداوند، تحلیل متنی آیات موجود، نتایج متقنتری را حاصل آورده و در این مسیر نقش همنشینهای ماده قرب بسیار کارا است. با دستهبندی کاربردهای اسمی و فعلی واژگان همنشین و استخراج موارد محدود جانشین، این نتایج حاصل شد که سمع و بصر، علم و اجابت مؤلفههای معنایی رابطۀ قرب خداوند به انساناند و هر کدام بهطور مجزا و در همنشینی با قرب، در جمله معنادار میشوند. این مؤلفهها کاربردهای بیمدهی و امیدآفرینی برای انسان فراهم کردهاند. همچنین منظور از قرب مطرح در رابطۀ انسان و خداوند، به منزلت و بهرۀ اخروی اشاره دارد؛ حتی در انگارههای جاهلی نیز به وجود فاصله میان مشرکان و بتها و اله اشارهای نشده و به بیانی دیگر، منظور ایشان از تقرب، همان کسب منزلت و بهرۀ آخرتی است. آنچه در نظام الهیاتی قرآن با انگارۀ جاهلی در تضاد است، نوع رابطۀ قرب میان «الله» و انسان است که در گفتمان قرآنی این رابطه، از حاشیه به محور زندگی انسان کشانده شده و پروردگاری متحرک و فعال، ربوبیت امور مادی و نیز امور مربوط به منزلتیابی انسان را برعهده داشته است؛ ضمن آنکه تلقی کاربرد برخی وسایل در افزایش بهره و منزلت، در گفتمان قرآنی اصلاح و تکمیل شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فاطمه قربانی لاکتراشانی
دانشجوی دکتری علوم قران و حدیث دانشگاه مازندران، مازندران، ایران
زینب السادات حسینی
عضو هیات علمی دانشکده الهیات دانشگاه مازندران، مازندران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :