تأملی نشانه شناختی بر متن نظام‌نامه مدرسۀ معرفت خامنه (بر اساس نظریۀ «کنش گفتاری» جان ‌سرل و «نشانه‌شناسی عمومی» ژان مری کلن کن برگ)

یک متن تاریخی؛ میراث ملی. فرهنگی یک جامعه است که در لایه‌های الفاظ و معانی آن با دست تاریخ رازها و رمزهای گران‌بهایی نهفته شده است. دانش «نشانه‌شناسی» و فن «تحلیل محتوا» در انتهای قرن بیستم راهکارهایی را برای درک درست از نهفتگی‌های معنایی این نوع متن‌ها فرا راه بشریت قرار داده است. این نوشته با استفاده از دو راهکار «کنش گفتاری» «جان ‌سرل» و نشانه‌شناسی «ژان مری» متن تاریخی «نظامنامه مدرسۀ معرفت خامنه» را مورد واکاوی قرار داد. ابتدا از پنج «کنش گفتاری ««جان ‌سرل «تعریف اجمالی ارائه شد. سپس با تعریف «هنجار عینی و ارزشی» به ساختار «مرکزمدار و مرکزگریز» زبان و کاربرد «جغرافیایی، زمانی و اجتماعی» آن اشاره رفت و بعد هر سه عکس‌العمل؛ «خاموشی، بیش تصحیحی و تلافی» مورد بحث قرار گرفت؛ تا مقدار امنیت در ارتباط هنجار رایج و هنجار موردنظر زبان معلوم گردد. سپس عبارات متن نظامنامه بر اساس هر دو نظریه یادشده مورد بررسی قرار گرفت و در پایان مشخص شد که کنش گفتاری متن به ترتیب؛ اعلامی، تعهدی یا ترغیبی است و بین هنجارهای رایج جامعه و هنجارهای ارزشی مدنظر متن، ناهمخوانی، عدم امنیت و شکاف وجود دارد.

کلیدواژه ها:

خامنه ، نظامنامه ، مدرسۀ معرفت ، تحلیل محتوا