بررسی عملکرد فرایندهای تضعیف در گویش‌های ایرانی

این مقاله به فرایندهای تضعیف ‌بر اساس چارچوب نظری واج‌شناسی زایشی می‌پردازد تا به این پرسش‌ها پاسخ دهد که فرایندهای واجی چگونه به عنوان تضعیف در گویش‌های ایرانی عمل می‌کنند؛ به بیان دیگر، داده‌ها چگونه می‌توانند عملکرد فرایندهای تضعیف را در گویش‌های ایرانی نشان دهند و فرایندهای تضعیف در چه بافت‌هایی اتفاق می‌افتند. بدین منظور یک انگارة ترکیبی از فرایندهای تضعیف ‌بر اساس الگوی واجی زبان فارسی مطالعه شد و در نهایت پربسامدترین فرایندهای تضعیف انتخاب شدند. شش گویش از 25 گویش مورد تحقیقی که در آن‌ها فرایندهای تضعیف بیش‌تر دیده می‌شد به همراه گونة معیار فارسی انتخاب شدند. نحوة جمع‌آوری داده‌ها ‌بر اساس مطالعة میدانی شکل گرفت. برای پی‌بردن به چگونگی عملکرد فرایندهای تضعیف در زبان فارسی و به‌ منظور تشخیص صورت زیربنایی و به تبع آن صورت روساختی و همچنین بافت‌هایی که فرایندهای تضعیف در آن‌ها رخ می‌دهند، هر یک از این فرایندها در گونه‌های منتخب مطالعه شد. داده‌ها علاوه بر نشان‌دادن چگونگی عملکرد فرایندها، بیانگر تمایل فرایندهای تضعیف به قرارگرفتن قبل از واکه، بین دو واکه و در موقعیت پایانی هستند. همچنین از بین این سه موقعیت، موقعیت پایانی از بسامد بالایی در گویش‌های منتخب زبان فارسی برخوردار است. این موضوع با نظر کنستوویچ هم‌راستا می‌باشد که بیان می‌کند پایان کلمه موقعیت خوبی برای تضعیف است.

کلیدواژه ها:

انگارة ترکیبی ، فرایندهای تضعیف ، گویش‌های ایرانی ، نظام واجی زبان فارسی ، واج‌شناسی زایشی