مقایسه تطبیقی طرح ترنج- ترنج فرش ایران با طرح هولباین ترکیه با تاکید بر خواستگاه اولیه آن

قالی از نمونه های هنر غنی ایرانی است که از دیرباز مورد استفاده ایرانیان بوده است. از این رو پژوهشگر را به سویضرورت مطالعهی طرح و نقش فرش، یافتن ریشه و اساس نقوش و بررسی باورها و اسطوره هایی که در پس هر نقش نهفتهاست، می کشاند. هدف از این پژوهش پی بردن به خاستگاه طرح ترنج- ترنج است و سوالهایی که پژوهش در راستای آن هاپیش می رود عبارت است از 1- مبدأ آغازین نقش ترنج – ترنج کجاست؟ 2- تفاوت طرح مذکور در دو کشور ایران و ترکیهدر چیست؟ این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته که شیوه ی جمع آوری اطلاعات آن از طریق منابع کتابخانهای و اینترنتی است. در این مقاله به بررسی سیر تاریخی طرح ترنج - ترنج تا میانه ی دوره ی صفوی در ایران پرداختهمی شود. همچنین انتقال هنرمندان ایرانی در دورهی عثمانی به آناتولی و مراودات شاه طهماسب صفوی با دربار عثمانی(ترکیه) که از عوامل انتقال این نقشه به ترکیه است مورد بررسی قرار خواهد گرفت. از آنجا که فرش سالمی از دوره تیموریبه جای نمانده است، از نسخه های مصور و اطلاعات تاریخی این دوره جهت شناسایی نقوش فرش بهره گرفته شده است. ازنسخه های مفید در تحقیق حاضر می توان به شاهنامه بایسنغری 833 ه.ق (1429 م) اشاره نمود. نتیجه پژوهش حاضر باتوجه به سیر تاریخی طرح ترنج - ترنج و عوامل تغییر آن و نیز مشاهده آثار به جای مانده از نگارگران ایرانی و نقاشان اروپایی،دال بر اثبات ایرانی بودن این نقش است.

کلیدواژه ها:

قالی صفوی ، قالی ترکیه ، طرح ترنج – ترنج ، نقش هولباین ، قالی اوشاک