بررسی تاثیر آموزش همسالان براساس مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای تغذیه ای دانش آموزان

کودکان و نوجوانان بیش از دیگر گروه های سنی به تغذیه کافی و سالم نیاز دارند تا بتوانند به رشد جسمی و تکامل ذهنی کافی دست یابند. عادات و الگوهای غذایی که در دوران کودکی شکل گرفته و تا پایان زندگی باقی می ماند. برای اینکه کودکان بتوانند مهارت های لازم برای انتخاب صحیح مواد غذایی را به دست بیاورند به آموزش تغذیه نیاز دارند. در این بررسی نیمه تجربی تعداد 193 دانش آموز پایه پنجم ابتدایی از طریق نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای از مدارس شهر فریمان انتخاب و به دو گروه کنترل و مداخله تقسیم شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن بررسی و مورد تأیید قرار گرفت و پیش آزمون از هر دو گروه به عمل آمد . بر اساس نتایج حاصل از پیش آزمون، نیازسنجی تدوین و محتوای آموزشی طراحی گردید. سپس 20 نفر از دانش آموزان توانمند و علاقمند به عنوان آموزش دهندگان همسال انتخاب و طی 3 جلسه ی یک ساعته به همراه یک جلسه پرسش و پاسخ در مدارس مداخله، آموزش داده شد .بعد از اتمام دوره آموزشی به مدت 2 ماه آموزشگران همسال در نقش بهداشتیار تغذیه و به عنوان یادآور به کار گرفته شدند. پس از مداخله، پرسشنامه پس آزمون توسط همان دانش آموزان ) مدارس مداخله و شاهد ( تکمیل گردید. اطلاعات بوسیله نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری تی زوجی، تی مستقل، رگرسیون و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که قبل از مداخله، میانگین نمرات آگاهی، منافع، موانع، حساسیت و شدت درک شده و خودکارآمدی بین دو گروه تفاوت معنی داری نداشتند) 05/ 0>p ( اما پس از آموزش، میانگین نمرات کلیه سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی در گروه مداخله تفاوت معناداری نسبت به گروه کنترل نشان داد (p>0/05) مدل رگرسیونی شامل رفتار به عنوان متغییر وابسته و آگاهی، حساسیت و شدت درک شده، منافع و موانع درک شده و خودکارآمدی به عنوان پیش بینی کننده ها، معنادار شد ) 01 / 0 = p ( بطوریکه منافع درک شده بیشترین تاثیر را بر رفتار داشته و به ازای یک واحد افزایش در متغییر منافع درک شده، 96 / 0 واحد افزایش در متغییر رفتار ایجاد می شود. نتایج این مطالعه نشان داد که آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی از طریق همسالان بر رفتار تغذیه ای دانش آموزان تأثیر مثبت دارد بطوریکه قبل از مداخله 8 / 6 % دانش آموزان گروه مداخله دوستان را به عنوان منبع راهنما برای عمل اعلام نمودند اما بعد از مداخله و تحت تاثیر آموزش همسالان درصد دانش آموزانی که دوستان را به عنوان منبع کسب اطلاعات تغذیه ای نام بردند به 4 / 56 % افزایش یافت، که این نشان دهنده افزایش اعتماد دانش آموزان به همسالان خود به عنوان منبع اطلاعاتی می باشد.

کلیدواژه ها:

رفتارهای تغذیه ای ، مدل اعتقاد بهداشتی ، آموزش همسالان ، مدارس