بررسی پژوهش‌های روان‌شناختی داخلی در تک‌فرزندی: مرور سیستماتیک

شیوع ‌تک‌فرزندی در چند دهه گذشته حکایت از تغییراتی در کنش فرزندآوری خانواده دارد تا جایی که این پدیده یکی از عوامل تأثیرگذار برای کاهش نرخ باروری مطرح است. مطالعات‌ روان‌شناختی تک‌فرزندی شامل موضوعات متعدد و نتایج متناقضی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی پژوهش‌های روان‌شناختی داخلی در موضوع تک‌فرزندی در ده سال اخیر (1394-1384) به روش مروری از نوع سیستماتیک انجام گرفت تا از خلال آن نقدها و خلأهای پژوهشی موضوع نمایان شود. به منظور استخراج مدارک پژوهشی (مقالات علمی پژوهشی، پایان‌نامه‌های دانشگاهی و مقالات ارائه شده در همایش‌ها)، بانک‌های اطلاعاتی SID، ایران داک و سیویلیکا با کلید واژه‌های «تک‌فرزند»، «چند‌فرزند»، «تک‌فرزندی»، «خواهر برادر» بازیابی شد. در پی سه مرحله شناسایی، غربالگری و انتخاب، با در نظر گرفتن ملاک‌های درون‌گنجی و برون‌گنجی توسط دو ارزیاب، در نهایت 9 پژوهش صلاحیت لازم برای بررسی مروری را کسب نمود. یافته‌های پژوهش از برتری کودکان دارای خواهر/ برادر در نظریه ذهن و برخی از ویژگی‌های مثبت شخصیتی حکایت می‌کند. همچنین مشکلاتی در فرضیه‌سازی، ناهمگنی نمونه، کاهش حجم نمونه و عدم کنترل کافی متغیرهای مزاحم از یافته‌های این مقاله است. در مجموع خلأهایی چون عدم فرضیه‌سازی منطقی، نبود مدل‌های بومی، فقدان مطالعه طولی و غفلت از گستره مطالعه در پژوهش‌های داخلی از نتایج این بررسی است.

کلیدواژه ها:

تک‌فرزندی ، چند‌فرزندی ، خواهر برادر ، مرور سیستماتیک ، فرزند‌آوری ، روانشناختی