مقایسۀ هرمان هسه و شمس تبریزی با تکیه بر کنولپ و مقالات

هرمان هسه (۱۸۷۷-۱۹۶۲م.)، نویسنده و عارف آلمانی، از کودکی با تعالیم الهیات مسیحی آشنا شد و در جوانی به مکاتب عرفانی شرق گرایش یافت. وقایع زندگی هسه و مطالعات عرفانی وی، سبک خاصی را برای او پدید آورد که در داستان کنولپ قابل‌مشاهده است. این داستان مدرن به توصیف شخصیت عارف‌مسلک کنولپ می‌پردازد. از سوی دیگر، شمس تبریزی (۵۸۲-۶۴۵ ق.) عارف ایرانی است که حکایت‌هایش در مقالات شمس روایت شده است. میان انگارۀ عرفانی شخصیت کنولپ در داستان هسه و شمس تبریزی در مقالات، شباهت‌هایی وجود دارد که محل بررسی و تحلیل است. در این مقاله به روش توصیفی-مقایسه‌ای، پس از معرفی مختصر هسه، به تشریح جایگاه عرفان در اندیشه و آثار او می‌پردازیم. سپس اثر کنولپ را به‌لحاظ فرم و محتوا بررسی، و ویژگی‌های عرفانی این شخصیت را در ادوار مختلف زندگی بیان می‌کنیم. در ادامه به توضیح مختصری از زندگانی شمس می‌پردازیم تا ویژگی‌های عرفانی او را گزارش کنیم. پایان‌بخش این مقاله نیز مقایسۀ دو اثر کنولپ و مقالات شمس و بیان مشابهت‌های دو شخصیت کنولپ و شمس تبریزی است. از جملۀ این شباهت‌ها می‌توان به روایت‌های داستانی هر دو اثر اشاره کرد که در خدمت توصیف ویژگی‌های شخصیتی کنولپ و شمس، نظیر تنهایی معنوی و شوخ‌طبعی، قرار دارد. با این حال تفاوت اصلی در آن است که داستان کنولپ یک اثر ادبی است، اما مقالات، متنی شهودی به‌شمار می‌آید.

کلیدواژه ها:

داستان کنولپ ، شمس ، عرفان ، مقالات شمس ، هسه