گونه‌شناسی تطبیقی تذکره‌های فارسی و عربی در دوره صفویه و عثمانی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 280

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LIAR-12-1_002

تاریخ نمایه سازی: 16 دی 1399

چکیده مقاله:

تألیف تذکره‌های تخصصی نخستین گام جدّی در سنّت تاریخ‌ادبیات‌نگاری است. دورۀ صفویه و عثمانی را باید به‌راستی «عصر تذکره‌نویسی» در تاریخ ادبیات فارسی و عربی نامید؛ هم به اعتبار اقبال گسترده به این نوع نوشتار و شمار بالای آن و هم ازنظر کاربرد رویکردها و روش‌های نوین تألیف و تدوین. باتوجه‌به اینکه اساساً این گونۀ نثر از عربی به فارسی راه یافته ‌است و تذکره‌های فارسی غالباً الگوبرداری از نمونه‌های مشابه عربی است، در پژوهش حاضر با استناد به منابع کتابخانه‌ای و با شیوۀ توصیفی و تطبیقی، تذکره‌های فارسی و عربی، در فاصلۀ سال‌های 900-1200 قمری، رده‌بندی و گونه‌شناسی شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که دلایلی همچون افزایش شمار شاعران و نویسندگان و گستردگی کانون‌های ادبی عصر، گرایش تذکره‌نویسان را به کاربرد رویکردهای نو در تألیف و تدوین این گونۀ نوشتار سبب شده است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

اسماعیل علی پور

استادیار مدعو گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع ...
  • آذرنوش، آذرتاش (1385). فرهنگ معاصر عربی-فارسی بر اساس فرهنگ عربی-انگلیسی ...
  • آرزو، سراج‌الدین علی‌خان (1385). مجمع‌النفایس: بخش معاصران، تصحیح میرهاشم محدث، ...
  • امیری هروی، محمد فخری بن محمد (1968). تذکره روضه‌السلاطین و ...
  • اوحدی بلیانی، تقی‌الدین (1364). سرمه سلیمانی، تصحیح محمود مدبری، تهران: ...
  • بخاری، سیدحسن خواجه نقیب‌الاشراف (معروف به نثاری) (1377). مذکر احباب، ...
  • بخاری دولت‌آبادی، سید عبدالوهاب افتخار (1390). تذکره بی‌نظیر، تصحیح امید ...
  • براون، ادوارد (1924). تاریخ ادبیات ایران: از آغاز عهد صفویه ...
  • بروکلمان، کارل (1995). تاریخ الادب‌العربی: العصر‌العثمانی (من فتح مصر 1517 ...
  • بغدادی، اسماعیل بن محمدامین بن میرسلیم (1967). ایضاح‌المکنون فی‌الذیل علی ...
  • بغدادی، اسماعیل باشا (1951). هدیّه‌العارفین فی اسماء المؤلفین و آثار‌المصنفین، ...
  • بغدادی، عبدالقادر بن عمر (1997). خزانه‌الأدب و لب لباب لسان‌العرب، ...
  • بورینی، الحسن بن محمد (1959). تراجم‌الاعیان من أبناء‌الزمان، بتحقیق صلاح‌الدین ...
  • حاجی خلیفه (مصطفی بن عبدالله کاتب چلبی قسطنطینی) (1941). کشف‌الظنون ...
  • حزین، محمد علی (1334). تذکره حزین، با مقدمه محمدباقر الفت، ...
  • حسینی، ابوالفضل محمد خلیل بن علی بن محمد بن محمد ...
  • خفاجی، شهاب‌الدین (1967). ریحانه‌الألبّا و زَهره‌الحیاه‌الدنیا، تحقیق عبدالفتاح محمد حلو، ...
  • ــــــــــــــــــــ (2005). ریحانه‌الألبا و زهره‌الحیاه‌الدنیا، بتحقیق احمد عنایه، بیروت: دار‌الکتب‌العلمیه. ...
  • دارابی، محمد بن محمد (1391). تذکره لطایف‌الخیال، تصحیح یوسف بیگ‌باباپور، ...
  • رادفر، ابوالقاسم (1386). تذکره‌های عرفانی، جیرفت: دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت. ...
  • رازی، امین‌احمد (بی تا). هفت اقلیم، تصحیح جواد فاضل، ج. ...
  • زرقانی، سید مهدی (1388). تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان ...
  • سام‌میرزا صفوی (1314). تحفه سامی، تصحیح وحید دستگردی، تهران: ارمغان. ...
  • سلطانی، منظر (1380). «بررسی سیر تذکره‌ها و تاریخ ادبیات‌های فارسی ...
  • سیدی، سید حسین (1389). بررسی انتقادی تاریخ ادبیات نگاری در ...
  • سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی بکر (بلا تا). بغیه‌الوعاه فی ...
  • شفیعیون، سعید (1393). «گذری دیگرگون بر تذکره‌های ادبی: بحثی در ...
  • صفا، ذبیح‌الله (1362). تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو ...
  • ــــــــــــ (1389). تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان ...
  • طاشکبری‌زاده (1975). الشقائق‌النعمانیه فی علماء الدوله‌العثمانیه، بیروت: دار‌الکتاب‌العربی. ...
  • عکری حنبلی، عبدالحی بن احمد بن محمد (معروف به ابن ...
  • عیدروس، عبدالقادر بن شیخ بن عبدالله (2001). النور‌السافر عن اخبار ...
  • فخرالزمانی قزوینی، ملا عبدالنبی (1340). تذکره میخانه، تصحیح احمد گلچین ...
  • فتوحی رودمعجنی، محمود (1385). نقد ادبی در سبک هندی، ویراست ...
  • ـــــــــــــــــــــــــ (1387). نظریه تاریخ ادبیات: با بررسی انتقادی تاریخ ادبیات ...
  • فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (2005). القاموس‌المحیط، بإشراف محمدنعیم العرقسُوسی، ط. ...
  • کاشی، تقی‌الدین محمد بن علی (1384). خلاصه‌الاشعار و زبده‌الافکار: بخش ...
  • ـــــــــــــــــــــــــــــ (1386). خلاصه‌الاشعار و زبده‌الافکار: بخش اصفهان، به کوشش عبدالعلی ...
  • گلچین معانی، احمد (1348). تاریخ تذکره‌های فارسی، ج 1، تهران: ...
  • ـــــــــــــــــــ (1350). تاریخ تذکره‌های فارسی، ج 2، تهران: دانشگاه تهران. ...
  • محبی، محمدامین (بلا تا). خلاصه‌الأثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ...
  • ــــــــــــــــ (1967). نفحه‌الریحانه و رَشحه طِلاءِ‌الحانَه، ج 1، [بلا مک]: ...
  • ــــــــــــــــ (2005). نفحه‌الریحانه و رَشحه طِلاءِ الحانّه، ج 1، بیروت: ...
  • ملا قاطعی هروی (1979). تذکره مجمع‌الشعرای جهانگیرشاهی، تصحیح محمد سلیم ...
  • ملیحای سمرقندی، محمد بدیع بن محمد شریف (1390). مذکر‌الاصحاب، تصحیح ...
  • میرزاسمیعا، محمد سمیع (1378). تذکره‌الملوک، به کوشش محمد دبیرسیاقی، چ ...
  • نصرآبادی، میرزامحمدطاهر (بی تا). تذکره نصرآبادی، تصحیح وحید دستگردی، بی ...
  • نظری‌منظم، هادی (1389). «ادبیات تطبیقی: تعریف و زمینه‌های پژوهش»، نشریه ...
  • نقوی، سید علی‌رضا (1347). تذکره‌نویسی در هند و پاکستان، تهران: ...
  • نمایش کامل مراجع