تحلیل داده های بقای بیماران پیوند مغز استخوان با استفاده از مدل های ساده و آمیخته وایبل

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت بیماری سرطان و توجه روزافزون به داده­ های سرطان و همچنین نیاز به انجام تحلیل­ های دقیق­ تر و مناسب­ تر برای بررسی بقای بیماران سرطانی و همچنین ویژگی عودپذیربودن بیماری سرطان و ناهمگونی میزان خطر برای بیماری سرطان، نیاز به ارائ ه­ی روش­های مناسب برای تحلیل داده­ های سرطان همیشه وجود دارد. با توجه به اینکه در سال­ های اخیر مدل آمیخته به عنوان یک مدل مناسب برای برازش به داده ­های بقای غیرهمگن مورد توجه قرار گرفته است؛ بنابراین، در این مقاله تلاش شد که با استفاده از مدل آمیخته وایبل داده­ های بقای پیوند مغز استخوان بررسی و میزان اثر عود سرطان بر روی میزان مرگ و میر افراد برآورد شود. مواد و روش­­ کار: در این پژوهش 492 بیمار مبتلا به سرطان خون که به بیمارستان طالقانی تهران وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مراجعه نموده و پیوند مغز استخوان دریافت نموده­ اند به صورت سرشماری بررسی شد. این بیماران طی سال‌های 1386 تا 1394 پیوند مغز استخوان دریافت نمود­ه­ و تا سال 1395 پیگیری شدند. در این مطالعه مدل­ های ساده و آمیخته وایبل در حضور متغیر کمی به داده ­ها برازش و مدل­ های مختلف با هم مقایسه شدند. یافته­ ها: در این مطالعه میانگین (انحراف معیار) زمان بقا در افرادی که رخداد برای آن­ها اتفاق افتاده بود 563 (4/57) روز و در افرادی که سانسور شده ­اند 999 (4/45) روز می­ باشد. مدل­ های آمیخته و ساده وایبل به داده­ ها برازش داده شد و با استفاده از شاخص AIC ثابت شد که مدل آمیخته وایبل به داده­ های پیوند مغز استخوان برازش بهتری دارد و می­ تواند نسبت خطرها را در دو گروه عودکرده و عود نکرده بعد از پیوند به خوبی تشریح کند. نتیجه­ گیری: برای تحلیل داده­ های بقای غیرهمگن مانند داده­ های سرطان، استفاده از مدل­ های آمیخته می­تواند نسبت به مدل­های ساده پارامتری عملکرد بهتری داشته باشد.  

کلیدواژه ها:

Heterogeneous survival data ، Mixed Weibull distribution ، Recurrence ، Maximum likelihood estimation ، داده های بقای پیوند مغز استخوان ، مدل آمیخته وایبل ، عود ، ماکزیمم درست نمایی