بررسی نقش و رنگ در منسوجات شوشتر از دیرباز تاکنون و به کارگیری آنها در پوشاک امروزی

جستجو پیرامون خاستگاه و ماهیت پارچه موسوم به دیبای شوشتری که اکنون نمونه ای از آن برجای نمانده است، به واکاویمستندات تاریخی در متون منظوم و منثور می پردازیم و می کوشیم تا با استفاده از این شواهد توصیفی، تحلیلی و تاریخی،الگویی تصویری از دیبای شوشتری ارائه نماییم. یافته های پژوهشی نشان میدهد که زنان ایران زمین از زمان مادها (کهنخستین ساکنان آریایی ایران زمین بوده اند) حجاب کاملی شامل پیراهن بلند چین دار و شلوار تا مچ پا و چادر و شنلی بلندروی لباس ها، داشته اند. با توجه به شواهد و توصیف هایی که از دیبای شوشتری در منابع مکتوب آمده، درمی یابیم که پارچهمذکور منسوجی ابریشمین و زربفت بوده است که بافت آن از روزگار شاپور دوم ساسانی، با مهاجرت بافندگان سوری بهایران، در شهر شوشتر توسعه یافته و پس از اسلام نیز با حمایت خلفا و حاکمان ایرانی تا قرن ها کاربرد داشته است. منابعمکتوب بر بافت تصاویر انسانی و گیاهی بر دیبای شوشتری اشاره دارند که می توان آنها را با طرح های رایجی همچونمدالیون تصور نمود. رنگ آن نیز اغلب ارغوانی و یا سبز بوده است تارهای داخلی جفتی (مزدوج) از ویژگی هایابریشمینه های شوشتر بوده و طرح سرژه (کج راه) با تکرار نخ های پود دو درمیان، قابلیت نقش پذیری آنها را افزایش می دادهاست. حوز کاربرد این منسوج به ویژه در دور اسلامی با برپایی کارگاه های طراز در شوشتر گسترش یافته و سرزمین هایدیگری همچون مصر و بیزانس را در برمی گرفته است، اما عصر طلایی بافت دیبا در سده های هفتم و هشتم هجری، همزمانبا حمل مغول به ایران، روبه زوال نهاد.

کلیدواژه ها:

منسوجات ، کهن ، شوشتر ، لباس و تاریخچه