مطالعه کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی آبخوان دشت خاش با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

طی سال های اخیر در ایران و به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل عوامل طبیعی و انسانی، افت سطح آب سفره های آب زیرزمینی مشاهده شده است که بر روی کیفیت آب از نظر قابلیت مصرف آن، تأثیرگذار بوده است. این پژوهش با هدف بررسی کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی دشت خاش انجام گردید. آبخوان دشت خاش در شهرستان خاش استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. برای بررسی تغییرات سطح ایستابی آبخوان، از روند تغییرات تراز سطح ایستابی 18 حلقه پیزومتر مشاهده ای واقع در دشت در طول دوره آماری 1381 تا 1397 استفاده شد. برای به دست آوردن این تغییرات، با استفاده از قابلیت های نرم افزار Arc GIS 10.4.1، هیدروگراف معرف دشت به روش تیسن ترسیم شده و تغییرات سطح ایستابی محاسبه شد. همچنین برای بررسی تغییرات کیفیت آبخوان از مقادیر پارامترهای SAR و EC نمونه برداری شده از 14 حلقه چاه مشاهده ای کیفی طی دوره آماری 1381 تا 1396 استفاده شد. پهنه بندی تغییرات کیفی پارامترهای آب زیرزمینی در محیط نرم افزار Arc GIS 1.04.1 انجام شد. هم چنین جهت بررسی قابلیت مصرف آب زیرزمینی دشت به لحاظ کشاورزی از نمودار ویلكاکس استفاده گردید. نتایج نشان داد که مقدار افت سطح آبخوان در طی دوره آماری مورد نظر به طور میانگین برابر با 0/35 بوده است. پایش زمانی و مكانی داده های کیفیت (نقشه های پهنه بندی کیفیت) نشان دادند که در دوره آماری موردنظر میزان پارامترهای کیفی افزایش یافته است. هم چنین بررسی کیفیت آب به لحاظ مصرف کشاورزی با استفاده از نمودار ویلكاکس نشان دهنده کاهش کیفیت آب در پایان دوره آماری موردنظر بود.

کلیدواژه ها:

سفره آب زیرزمینی ، شولر ، ویلکاکس ، GIS ، آبخوان دشت خاش