کارکرد ماورائی اسطوره در بخش اساطیری شاهنامه

اسطوره را نباید صرفا افسانه‌هایی روایی اغراق آمیز و استحاله شده از وقایع تاریخی دانست؛ چرا که این روایت‌ها در جنب پر کردن خلاء علمی و تاریخی بشر، پاسخ دهندۀ بسیاری از نیازهای از روحی و روانی جوامع انسانی از عصر باستان بدین سو نیز بوده‌اند. با چنین رویکردی، جوزف کمبل، صاحب نظریۀ تک‌اسطوره (سفرقهرمان)، به پشتوانۀ سال‌ها مطالعه و تحقیق در باب اساطیر مختلف تمدن‌های گوناگون، قائل به چهار کارکرد اصلی برای اسطوره است. این کارکردها عبارتند از: کارکرد ماورائی، کارکرد کیهان‌شناختی، کارکرد جامعه‌شناختی و کارکرد تعلیم و تربیتی. به باور وی این کارکردها جهان‌شمول بوده و بر تمام آثار اسطوره‌‌ای جهان، قابلیت تطبیق دارد. از آن‌جا که شاهنامه‌ی فردوسی، عرصه‌ی ظهور و بروز اساطیر بزرگ ایرانی را فراهم آورده است؛ مصادیق این کارکردهای چهارگانه را می‌توان در داستان‌های مختلف آن مشاهده وتبیین کرد. در این پژوهش کارکردهای ماورائی اسطوره که حالتی آمیخته از هراس واحترام و بهت در برابر عظمت و مجهولات عالم هستی در ذهن آدمی پدید می‌آورد و تضمین‌کنندۀ امنیت عاطفی و روانی انسان‌ها است؛ در بخش اساطیری شاهنامه مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته و جلوه‌های مختلف آن به تصویرکشیده می‌شود.

کلیدواژه ها:

اسطوره ، جوزف کمبل ، کارکرد‌های اسطوره ، شاهنامه