بررسی ابعاد و اجزای ذهنی مشارکت جمعی در پیاده روی اربعین

در طول تاریخ تشیع؛ مناسک عاشورایی، آمیختگی شدیدی با وجدان جمعی پیروان این مذهب داشته است. در این میان آیین پیاده­روی اربعین که در سال‌های اخیر تحولات شگرفی را به خود دیده، یک پدیدۀ اجتماعی - فرهنگی ویژه و چندوجهی است که از زوایا و مناظر مختلف پژوهشی از جمله معنا و سازوکارهای درونی شایستۀ تأمل و توجه است. ازاین‌رو مقاله حاضر قصد دارد با تمرکز بر میدان مشارکت جمعی در پیاده­روی اربعین ضمن تفکیک این میدان به سه‌لایه آشکار، نیمه‌آشکار و پنهان به توصیف ویژگی­های متمایز و منحصربه‌فرد ابعاد و اجزای پنهان این میدان اجتماعی و یا به عبارتی جهان ذهنی مشارکت‌کننده بپردازد. برای نیل به این هدف 17 مصاحبه با خادمین و موکب­داران ایرانی به‌عنوان گروهی که بیشترین سطح و حوزۀ درگیری را با پدیده پیاده­روی اربعین دارا هستند؛ پیش گرفته شده است. بررسی و واکاوی محتوای مصاحبه­ها با کمک ترکیبی از روش‌های تحلیل مضمون و نمونه­سازی آرمانی صورت گرفت. در نهایت پس از سه مرحله کدگذاری، 13 مضمون فرعی در توضیح جهان ذهنی مشارکت‌کننده پیاده­روی اربعین استخراج شد که ذیل چهار مضمون اصلی ایستارها، ایماژها، انگاره­ها و تفسیرها جای‌گذاری و تشریح گردید.

کلیدواژه ها:

اربعین ، ایستارها ، ایماژها ، انگاره‌ها و تفسیرها