ملانصرالدین و انقلابِ مشروطیت ایران (تحلیلی بر چرایی و چگونگیِ بازتابِ انقلابِ مشروطیتِ ایران در مجلۀ ملانصرالدین)

انقلابِ مشروطیتِ ایران در مطبوعاتِ خارج از ایران به درجات بازتاب‌هایی داشت. در بین مطبوعاتِ خارج از ایران جرایدِ منطقة قفقاز انقلاب مشروطیت را از وجوهِ گوناگون مورد توجه قرار دادند. یکی از مهمترین نشریات قفقاز در ربع اولِ قرن بیستم میلادی هفته‌نامة طنزِ ملانصرالدین بود که تحولات انقلاب مشروطة ایران را در مقیاسی نسبتاً وسیع منعکس می‌کرد. به‌رغمِ انعکاسِ گستردة تحولاتِ ایران در ملانصرالدین و تأثیر آن بر سپهر سیاسیِ ایران و نیز بر تعدادی از نویسندگان و نشریاتِ ایران در دورة مشروطه هنوز دربارة بازتابِ تحولاتِ مشروطه‌خواهیِ ایرانیان در این نشریه پژوهش درخور اعتنایی در زبان فارسی انجام نشده است. پژوهش حاضر، در پیِ بررسیِ چرایی و چگونگیِ انعکاسِ اخبارِ تحولات مشروطیتِ ایران در هفته‌نامة ملانصرالدین است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد سردبیر، نویسندگان و کاریکاتوریست‌های ملانصرالدین تحولات ایران را به دلیلِ سیاستِ کلانِ هفته‌نامه در حمایت از جنبش‌های سیاسیِ سرزمین‌های اسلامی، حضورِ گستردة مهاجرانِ ایرانی در قفقاز و نیز پیوندهای قومیِ برخی از نویسندگانِ ملانصرالدین با ایرانیان مورد توجه قرار دادند. ملانصرالدین، انقلاب مشروطة ایران را از منظرِ مفهومِ مشروطه در بینِ گروه‌های فرودستِ جامعة ایران، آسیب‌شناسیِ رفتارِ مشروطه‌خواهان، موانعِ تحققِ آرمان‌های مشروطیت در ایران و نتایجِ انقلابِ مشروطه بازتاب داده است.

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: انقلاب مشروطیت ، مطبوعات ، قفقاز ، ملانصرالدین ، جلیل محمد قلی زاده