کرتیر و وضعیت نهاد روحانیت زرتشتی در اوایل دوران ساسانی

در بارۀ کرتیر پژوهش­های زیادی صورت گرفته و آگاهی­های بسیاری در بارۀ وی وجود دارد اما هنوز مسایل متعددی در خصوص شخصیت، عقاید، جایگاه وی در نظام طبقاتی دوران ساسانی و نقش و تـأثیر وی بر روحانیت زرتشتی وجود دارد که نیازمند بررسی و پژوهش دو باره هستند. مسألۀ اصلی این پژوهش وضعیت طبقۀ روحانیت زرتشتی در برهه­ای خاص از دوران ساسانی یعنی اوایل این دوره (از اردشیر یکم تا اول شاپور دوم) است و در آن تلاش شده به مواردی همچون ساختار طبقۀ یاد شده، سلسله­مراتب آن و جایگاه آن در سلسله­مراتب قدرت در دورۀ مورد نظر پرداخته شود. افزون بر این­ها شخص کرتیر به مثابۀ مهم­ترین و موثرترین روحانی این دوره (اوایل دوران ساسانی) به ویژه، مورد توجه قرار گرفته است. در مقالۀ پیش­رو اطلاعات به شیوه کتابخانه­ای و مراجعه به متون دست اول گردآوری شده و روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. این پژوهش نشان داده است: ا) عنوان موبدان­موبد در اوایل دوران ساسانی و در زمان کرتیر وجود نداشته است،  2) با با تلاش­های مجدانۀ کرتیر روحانیت زرتشتی و دستکم رییس این طبقه به جمع طبقۀ ممتاز دوران ساسانی موسوم به بزرگان راه یافت، 3) وضعیت روحانیت اعم از تشکیلات و عناوین و جایگاه اواخر دوران ساسانی را نمی­توان با وضعیت این نهاد در اویل دوران ساسانی تعمیم داد و نهاد یاد شده در طول دوران ساسانی تغییرات زیادی به خود دیده است.

کلیدواژه ها:

واژگان کلیدی: کرتیر ، اوایل ساسانی ، روحانیت زرتشتی ، موبدان‌موبد