رهیافتی انتقادی در نسخه‌شناسی کتاب مصباح الشریعۀ و مفتاح الحقیقۀ

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 296

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IHCS-19-1_012

تاریخ نمایه سازی: 8 آذر 1399

چکیده مقاله:

مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة کتابی است با مضمون اخلاقی و عرفانی و منسوب به امام‌ صادق (ع) که در برهه‌های مختلف تاریخی موردتوجه عرفا و صوفیان بوده است و برخی صوفیان شروحی بر آن نگاشته‌اند. سبک نگارش کتاب نیز ازجهت چینش باب‌ها و محتوا بسیار شبیه به آثار صوفیانه است. درستی انتساب این کتاب به امام‌ صادق (ع) همواره میان دانشمندان چالش‌برانگیز بوده است. بررسی بهانه‌ها و دستاویزهای مخالفان و موافقان نشان می‌دهد این دلایل در موارد مهمی برپایۀ بخش‌هایی از این کتاب است که به‌هیچ‌روی از بخش‌های اصیل آن نبوده و بعدها به آن افزوده ‌شده است و یا بوده و نادیده انگاشته شده است. این موضوع مهم ارزشِ پرداختن به نسخه‌های خطی این کتاب را دوچندان می‌کند. ازطرف‌دیگر، بررسی نسخه‌های خطی آگاهی‌های ارزش‌مندی را دربارۀ تاریخ پیدایش این کتاب به‌دست می‌دهد. نسخه‌های خطی این کتاب دارای چندگانگی‌های فراوانی است که کم‌تر در کتاب دیگری یافت می‌شود. چشم‌گیرترین اختلاف‌های موجود در این نسخه‌ها به اختلاف در مقدمه، تعداد ابواب، محتوای کتاب، و اختلاف در بخش پایانی کتاب ‌بازمی‌گردد که باید بررسی شوند.

نویسندگان

علی اصغر محمدی

دکترای علوم قرآن و حدیث، استادیار (مدعو) دانشگاه علامه طباطبایی

کاوس روحی برندق

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین (۱۴۰۵ ق)، عوالی اللئالی العزیزیه ...
  • ابن طاووس، علی بن موسی (۱۴۰۹‌ ق)، الأمان من أخطار الأسفار ...
  • ابن عجیبة الحسنى، ابوالعباس احمد (۲۰۰۵)، إیقاظ الهمم فى شرح الحکم، ...
  • ابن مزاحم، نصر (۱۴۰۴ ق)، وقعة صفین، قم: مؤسسۀ امام المهدی. ...
  • بقلى شیرازى، روزبهان (۲۰۰۸)، تفسیر عرائس البیان فى حقائق القرآن، بیروت: ...
  • بکرى، ابوالقاسم عبدالرحمن بن محمد (۱۴۲۱ ق)، الانوار فى علم الاسرار ...
  • پاکتچی، احمد (۱۳۸۸)، مباحثی در علل الحدیث به ضمیم بازشناسی متن ...
  • تهرانى، شیخ آقابزرگ (۱۴۰۸ ق)، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، قم و ...
  • جعفر بن محمد (۱۴۰۰ ق)، مصباح الشریعة، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. ...
  • جعفر بن محمد الصادق (ع) (۱۳۷۳)، مصباح الشریعة، ترجمه و شرح ...
  • جعفر بن محمد، امام صادق (۱۳۶۰)، مصباح الشریعة، ترجمۀ حسن مصطفوى، ...
  • حر عاملى، محمد بن حس (۱۴۰۹ ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسۀ ...
  • درایتی، مصطفی (۱۳۸۸)، فهرست‌‍‌وارۀ دست‌نوشته‌های ایران (دنا)، تهران: مرکز اسناد مجلس ...
  • شهید ثانى، زین‌الدین بن على (۱۳۹۰)، کشف الریبة. ...
  • شهید ثانى، زین‌الدین بن على (۱۴۰۹ ق)، منیة المرید، قم: مکتب ...
  • شهید ثانى، زین‌الدین بن على (بی تا)، مُسکّن الفؤاد عند فقد ...
  • غزالى، ابوحامد (بی تا)، إحیاء علوم الدین، بیروت: دار الکتاب العربى. ...
  • کفعمى، ابراهیم بن على عاملى (۱۴۰۵ ق)، المصباح للکفعمی (جنة الأمان ...
  • کلاباذى، ابوبکر محمد بن ابراهیم (۱۹۳۳)، التعرف لمذهب التصوف، مصر: مطبعة ...
  • گریفینی، اوجینیو (1911)، المخطوطات العربیة بمکتبة الامبروزیانا بمیلانو-ایطالیا، میلان، ...
  • مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار ...
  • نفزى، ابو عبد الله محمد بن ابراهیم (۱۴۲۸ ق)، غیث المواهب ...
  • نورى، حسین بن محمدتقی (۱۴۰۸ ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ...
  • نسخ خطی ...
  • ابن ابی جمهور، زین‌الدین (901 ق)، درر اللئالی العمادیة، کتاب‌خانۀ ...
  • ابن ابی جمهور، زین‌الدین (بی‌تا)، درر اللئالی العمادیة، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • بلخی، شقیق (۹۱۱ ق)، مصباح الشریعۀ و مفتاح الحقیقه، دانشگاه هاروارد. ...
  • جعفر ین محمد (1034 ق)، مصباح الشریعۀ، زیدیان یمن. ...
  • جعفر ین محمد (1058 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • جعفر ین محمد (1066 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ ملی. ...
  • جعفر ین محمد (1082 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ سپهسالار (شمارۀ ...
  • جعفر ین محمد (1083 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • جعفر ین محمد (1146 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ ملی. ...
  • جعفر ین محمد (1254 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ ملی. ...
  • جعفر ین محمد (1264 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ ملی. ...
  • جعفر ین محمد (1294 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ ملی. ...
  • جعفر ین محمد (716 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ سپهسالار (شمارۀ ...
  • جعفر ین محمد (927 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ ملی (شمارۀ ...
  • جعفر ین محمد (959 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • جعفر ین محمد (996 ق)، مصباح الشریعۀ، زیدیان یمن. ...
  • جعفر ین محمد (قرن 11)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • جعفر ین محمد (قرن 11)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • جعفر ین محمد (قرن 12)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • جعفر ین محمد (قرن 12)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • جعفر ین محمد. (1223 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ مجلس شورای ...
  • جعفر ین محمد. (1228 ق)، مصباح الشریعۀ، کتاب‌خانۀ ملی. ...
  • رضوی، اسماعیل بن محمدعلی (1117 ق)، ضیاء المصباح، کتاب‌خانۀ مجلس ...
  • نورعلی شاه (1259 ق)، جنات الوصال، کتاب‌خانۀ مجلس شورای اسلامی (شمارۀ ...
  • نمایش کامل مراجع