تطبیق سنجی مبانی و مفاهیم معماری دوره ی سلجوقی ایران با اصول سه گانه ویتروویوس، (نمونه موردی: مسجد جمعه اصفهان)

اندیشه های ویتروویوس را می توان بعنوان قاعده ای راسخ در بناهای شاخص و معتبر، مشاهده نمود. اندیشه هایی که اساس آنها را زیبایی، استحکام و کارایی تشکیل می دهند. اصولی که در اغلب سبک ها و شیوه ها و بدون درنظر گرفتن منطقه جغرافیایی یا فرهنگی معین، نقش اساسی در به ثمر نشستن یک اثر معماری موفق ایفا می کنند. ویتروویوس در کتاب در باب معماری ملاحظات خود از نحوه بکارگیری این سه اصل در دوران پیش از میلاد را با ذکر مصادیق آن زمان شرح داده، که این امر برای دوران متمادی به عنوان مرجعی اساسی در طراحی و اجرای بناهای شاخص جهان مورد استفاده قرار گرفته است. هنر و معماری ایران در دوره سلجوقی جزء درخشان ترین دوره های معماری این سرزمین به شمار می رود، که در اثنای آن آثار شاخص و شاهکارهای زیادی بجای مانده است. یکی از باشکوه ترین آثار هنر و معماری این دوره، مسجد جمعه اصفهان می باشد. مسجدی زیبا و استوار با تزئینات ایرانی اسلامی با شیوه های مختلف خراسانی، رازی و اصفهانی که اغلب فضاهای معماری مهم آن در دوره سلجوقی احداث شده و همچنین دارای خصوصیات سازه ای مقاوم بوده که براساس آن تاکنون، پایداری خود را حفظ نموده است. در این نوشتار سعی شده، نحوه کاربرد اصول سه گانه ویتروویوس در مسجد جمعه اصفهان و امکان تطبیق آنها با اصول و مبانی معماری ایران پس از اسلام در دوره سلجوقی مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله از شیوه ی تحقیقی توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده که با استفاده از منابع کتابخانه ای موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی اهواز، کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید چمران اهوازف کتابخانه مرکزی استان خوزستان، کتابخانه معاونت فرهنگی شهرداری اهواز و سایت های اینترنتی جهاد دانشگاهی، سیویلیکا و نشیره های مرتبط با موضوع انجام شده است.

کلیدواژه ها:

ویتروویوس ، مسجد جمعه اصفهان ، معماری سلجوقی ، اصول سه گانه ویتروویوس