حقوق اسلامی و شهرسازی مدرن

نظام های اجتماعی و سیاسی – صرفنظر از نوع و ماهیت خود، همواره مبتنی بر دستگاههای فلسفی،اخلاقی و هنجاری پیچیدهای هستند، به گونه ای که میتوان مدعی شد، که بدون وجود یک نظام فکری و نظری، اساساً نظام های اجتماعی امکان تحقق عینی ندارند و اگر هم امکان تحقق داشته باشد، تداوم آن غیرممکن مینماید. نظام سیاسی و اجتماعی در یک جامعه اسلامی نیز از این قاعده ی کلی مستثنی نیست و تحقق و تداوم آن در عالم خارج، منوط به پشتوانه ی نظری و فلسفی است. با عنایت به این نکته؛ با توجه به رونق تکنولوژی و حرکت به سوی مدرنیته، در شهرسازی امروز بررسی جایگاه حقوق دینی و اسلامی می تواند بسیار مهم و با اهمیت باشد چرا که شهر از جمله موضوعات مورد توجه اندیشمندان بوده است. از آنجایی که اسلام، دین اجتماعی است و برای سعادت بشر، راهبرد و برنامه دارد، تلاش شده در چارچوب نظری این مقاله، بر سه مؤلفه انسان (مسلمان)، فضای اجتماعی (فضای مسلمانی) و فضای کالبدی (سیمای اسلامی) شهر تأکید شده است. مؤلفه های شهر اسلامی، شامل مسجد، خانه، بازار، محله و میدان می شود که این عناصر در ساختاری ترکیبی، فضای شهر اسلامی را ترسیم می کنند. در این مقاله نگارنده بر آن است تا مؤلفه و ویژگیهای یک شهر مدرن را بر اساس حقوق اسلامی در حرکت به سوی مدرنیته بازشناسایی کند. در همین راستا، مولف در مرحله نخست به بررسی مفاهیم کلیدی و اساسی همچون خدامحوری، امنیت، شهرسازی سنتی و مدرن می پردازد سپس آن را از نگاه حقوق اسلامی مورد بررسی قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، نظریه شهری ، حقوق اسلامی ، امنیت