نقش مسئولیت اجتماعی و اخلاق در عملکرد کارکنان

امروزه سـازمانها از نقش تاریخی شـان که کسـب سـود، پرداخت مالیات، استخدام کارکنان و تبعیت از قانون است فرا رفته یعنی تمایل دارند در تحقق هدفهای اجتماعی گسـترده تر نقش به سـزایی داشـته باشند. مسئولیت اجتماعی سازمانها یعنی رویه های باز و شفاف کسب و کار، روشهایی مبتنی بر ارزشهای اخلاقی و احترام به کارکنان، جامعه و محیط زیست میباشد. زمانی تصور بر این بود که سـازمانها صرفا0 در مقابل کارکنان و سهامداران مسئولند، غافل از اینکه فعالیتهای آن چه آثار و عواقب ثانوی داشته باشد. امروزه جهان دسـتخوش حملات سریع و پیچیدهای شده است. رقابت شدید، افزایش جمعیت و کمیابی منابع، آلودگی محیط و نیاز به کسب مزیت رقابتی باعث ایجاد تغییر در واقعیتهای مدیریت سـازمانها شـده است. امروزه کمتر میتوان کتابی درباره مدیریت یافت که به بحث مسـئولیتهای اجتماعی و اخلاقی سازمانها و کارکنان آنها نپرداخته باشد. مسئولیتهای اجتماعی و اخلاقی سازمان تلفیقی از ملاحظات اجتماعی، محیطی و اقتصــادی با اســتراتژیهای ســازمان اســت. تأکید بر توجه ســازمانها و کارکنان آنها در اســتفاده از مســـئولیـت اجتماعی و اخلاق مزایای بالقوه ای برای آنها به همراه دارد. این مزایا شـــامل بهبود عملکرد مالی و ســـودآوری، کاهش هزینه های عملیاتی، بقای بلندمدت سازمان، افزایش تعهد در کارکنان سازمان، ارتقای ظرفیت خلاقیت و نوآوری، ایجاد روابط مثبت با دولت و جامعه، مدیریت بهتر ریسـک و بحران، افزایش اعتبار و ارزش نام تجاری، نزدیکتر شدن روابط با مشتریان و آگاهی بیشتر از نیاز آنها میباشد (کاظمیان، .(87آندرسن3 در کتاب خود چنین مینویسد: هر دو اصطلاح اخلاق4 و مسئولیت اجتماعی5 در رابطه با رعایت ارزشها و هنجارها و اصول اخلاقی جامعه و تأمین هدفهای سازمان است با این تفاوت که مسئولیت اجتماعی در ارتباط با مسائل کلان و اخلاق در ارتباط با رفتار فردی مدیران و کارکنان است. اخلاق روی نحوه رفتار فرد در داخل سازمان بحث و صحبت میکند در حالیکه مسئولیت اجتماعی روی نحوه برخورد با ارباب رجوع، کارکنان، سرمایه گذاران و سهامداران و سایر مؤسسات و شرکتهای رقیب و به طور کلی جامعه بحث میکند. به طور خلاصه مسئولیت اجتماعی تلاشی است در جهت ایجاد تعادل و توازن بین تعهدات و وظایف مختلف سازمان و مدیریت (قاسمی، .(14:1374با توجه به اینکه امروزه عامل انسانی به عنوان کلیدی ترین و حساسترین عنصر سازمانی محسوب میشود و بیشتر تئوریهای جدید سازمان و مدیریت نیز به چنین عامل حساسی اشاره کرده اند؛ لذا به منظور آگاهی از نتایج عملکرد نیروی انسانی، در رابطه با کارآیی مورد انتظار، شاغلان در سازمان مورد ارزیابی قرار می گیرند. بدین گونه با شناخت نقطه ضعفهای مستخدم، کمبودهای سازمان و نیروهای صدیق و با کیفیت، اقدامات لازم جهت بهسازی به عمل میآید (سید جوادین و مشفق، .(96:1387