گونه شناسی خانه های سنتی شهرستان کاشمر براساس نحوه قرارگیری فضاها در حیاط

بافت تاریخی شهرها دارای مشخصه هایی است که آن را از بافت های پیرامون آن کمتمایز میکند و انسان همواره در طول تاریخ سعی مینماید به منظور ایجاد سرپناهی امن برای سکونت، همیشه خود را با محیط پیرامون خود هماهنگ سازد تا بتواند شرایط مناسبی برای ادامه حیات خویش ایجاد کند و در حقیقت شرایط جغرافیایی، اقلیمی و همچنین شرایط اجتماعی نیز در شکل گیری این فضای زیستی، دخالت مستقیمی داشته است. امروزه در شهر کاشمر ده ها خانه شاخص تاریخی وجود دارد که بررسیها نشان میدهد تاکنون با وجود نقش، تنوع و ویژگیهای خاص، مطالعات کاملی درباره آنها صورت نگرفته است. با وجود نمونه های باارزش از دوره های مختلف تاریخی و همچنین بهواسطه تغییر شیوه زندگی، تعدد مالکین، مهاجرت و به طورکلی از دست دادن جذابیت ها این خانه ها برای زندگی امروز، در معرض تخریب قرارگرفته اند؛ و بررسی این خانه ها جهت حفظ آنها ضروری است. به دلیل آنکه بیشترین تعداد خانه های تاریخی موجودکاشمر، قاجاری و همچنین ابتدای دوره پهلوی می باشند در این مقاله به گونه شناسی خانه های (دوره قاجار و ابتدای دوره پهلوی)کاشمر پرداخته شد.در این نوشتار تلاش شد تا گونه های خانه های سنتی شهرستان کاشمر براساس نحوه قرارگیری فضاها در حیاط را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. اطلاعات مقاله حاضر براساس مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی گردآوری شده جامعه آماری مشتمل بر 20 خانه سنتی که سالم و قابل بررسی بوده اند استفاده گردیده است. خانه ها شناسایی شده براساس 3 گونه دسته بندی قابل مشاهده اند.گونه اول شامل خانه هایی با فضاهایی در یک جبهه حیاط، گونه دوم شامل فضاهایی در دو جبهه حیاط و گونه سوم فضاهایی در مرکز حیاط.

کلیدواژه ها:

گونه شناسی ، حیاط ، معماری دوره قاجار و پهلوی ، خانه های سنتی شهرستان کاشمر